Jeuk gedraagt zich als pijn

Veel mensen hebben last van chronische jeuk, maar uitgebreid onderzoek is er nog niet naar gedaan. Antoinette van Laarhoven onderzocht als eerste verschillende factoren die invloed hebben op jeuk.’ Jeuk lijkt veel op pijn.’

Waarom is er zo weinig onderzoek gedaan naar jeuk terwijl iedereen er (wel eens) last van heeft? Van Laarhoven van de afdeling Medische Psychologie van het UMC St Radboud promoveerde op jeukonderzoek en heeft wel een idee. Op jeuk rust een taboe, je gaat in het openbaar bijvoorbeeld niet uitgebreid staan krabben.’

Depressief
Er zijn behoorlijk wat mensen die last hebben van chronische jeuk: 12,4 procent van de mensen die een huisarts bezoekt, doet dit voor huidaandoeningen als eczeem of psoriasis. De helft van hen heeft last van chronische jeuk. Patiënten zijn dan langdurig aan het krabben. Zelfs tot het punt dat de huid kapot gaat. Je krijgt wondjes die bij het helen weer beginnen te jeuken. Het is een negatieve cirkel waardoor mensen uiteindelijk zelfs depressief kunnen worden.’

Pijn
Over jeuk was al bekend dat het deels dezelfde hersengebieden activeert als pijn. Bovendien zijn jeuk en pijn allebei onderdeel van het lichamelijke afweersysteem: ze waarschuwen tegen beschadiging (of de dreiging daarvan) van het lichaam. Het is volgens Van Laarhoven dan ook logisch om – zoals zij gedaan heeft – jeuk en pijn samen te onderzoeken.

Kriebelen
Van Laarhoven wekte bij proefpersonen op verschillende manieren jeuk op: door een kleine elektrische prikkel op de huid te geven; door aanraking met nylon haartjes en via het aanbrengen van histamine. Histamine komt in het lichaam vrij bij allergische reacties. “Ik heb de proefpersonen gevraagd om de intensiteit van de jeuk een cijfer te geven.” Tien is heel erge jeuk, nul is geen jeuk.

Verwachtingen
De promovenda bekeek vervolgens welke factoren invloed hebben op de ervaring van jeuk. Negatieve emoties blijken de jeukervaring te verergeren. Ook spelen verwachtingen een grote rol. Als de proefpersonen werd voorgehouden dat ze een kriebelende prikkel zouden krijgen, ervoeren ze meer jeuk dan zonder die informatie. Als laatste ontdekte Van Laarhoven dat het lichaam voorrang geeft aan sterkere jeukprikkels. Een lichte jeuk kan worden ‘overschreven’ door een sterkere prikkel op een andere plek. “Dat werkt bij pijn ook zo”, aldus Van Laarhoven. “Misschien dat jeuk dan ook net zo behandeld kan worden als pijn. Met gedragstherapie en ontspanningsoefeningen en niet alleen met zalf en medicijnen.”

Bron: Radboud Universiteit/ Roel van der Heijden

Recente artikelen