Huidig gezondheidssysteem moet veranderen
Array
De fundamentele problemen in de zorg zijn niet (altijd) op te lossen door het efficienter inrichten van het huidige gezondheidssysteem. Juist het huidige systeem met haar onderliggende cultuur en structuur moet veranderen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Dirk Essink. Hij laat zien hoe change agents hieraan kunnen bijdragen. Dit zijn personen of organiaties die radicale verandering nastreven op grote en/of kleine schaal. Change agents kunnen bijdragen aan systeemverandering door het formuleren en uitdragen van een visie, het structureren van problemen, radicaal te experimenteren en bij te dragen aan capaciteitsopbouw. Het is belangrijk dat alle relevante partijen samenwerken om gezamenlijk kennis te ontwikkelen die toepasbaar is in complexe zorgsystemen.
De duurzaamheid van gezondheidssystemen staat wereldwijd ter discussie; waarden die centraal staan in gezondheidssystemen, zoals toegankelijkheid, betaalbaarheid, wenselijkheid en kwaliteit, lijken niet langer houdbaar of zelfs niet haalbaar. De afgelopen jaren leidden hervormingen van het gezondheidssysteem niet altijd tot het gewenste resultaat. Overheden en andere betrokkenen in gezondheidszorgsystemen hebben behoefte aan nieuwe methoden om problemen in de zorg te inventariseren en gezondheidssystemen fundamenteel te veranderen. Populair gezegd: “zonder de juiste diagnose is er geen geschikte behandelingâ€. Essink gebruikt inzichten uit de systeeminnovatietheorie om de rol van change agents in het fundamenteel veranderen van gezondheidssystemen mogelijk te maken en draagt zo bij aan maatschappelijke verandering richting duurzame gezondheidssystemen.
Essink constateert dat er vooral behoefte is aan organisaties die in staat zijn radicale experimenten uit te voeren en deze te koppelen aan huidige praktijken: zogenoemde faciliator change agents. Hier is een lange termijn perspectief van meer dan twintig jaar voor nodig om activiteiten te verbinden, constante leercycli door te maken en kennis in de praktijk toe te passen. Essink beschrijft onder andere hoe een Nederlandse NGO in Vietnam over een periode van dertig jaar bijdroeg aan het experimenteren met radicaal nieuwe methoden om tuberculose te bestrijden en deze succesvol intergreerde in het gezondheidssysteem.
Essink zegt dat we voor fundamentele lange termijnverandering in de zorg moeten afstappen van gangbare veranderingsmethoden die vaak gebaseerd zijn op een modernistisch, efficientie gedreven, veranderingsidee. Om te werken in de richting van duurzame gezondheidssystemen moeten we een herhalend beleid van leren, experimenteren en standaardiseren ontwikkelen. In Nederland is het bijvoorbeeld verstandig om breed gedragen lange termijnwaarden in ons zorgsysteem te definieren, die kunnen dienen als leidraad voor toekomstige veranderingsprocessen. Daarnaast is er behoefte aan programma’s voor professionals die zich richten op het opbouwen en toepassen van veranderingscompetenties, en het ontwikkelen en contextualiseren kennis in de pratijk.
Essink onderzocht wat we kunnen leren van de bijdrage van change agents aan systeeminnovaties richting duurzame gezondheidssystemen. Hij bestudeerde zes verschillende processen en methoden van systeeminnovatiepraktijken in Nederland, Vietnam en Canada. Hij gebruikte kwalitatieve data die hij verzamelde door middel van interviews, bijeenkomsen en groepsdiscussies, persoonlijke observaties en literatuurstudie.
Dirk Essink promoveerde op 13 december aan de Vrije Universiteit Amsterdam
Bron: VU
EvenementtypePromotie
