Innovatief apparaatje voorkomt doden door valongelukken
ArrayJaarlijks overlijden er in Nederland 2260[1] mensen als gevolg van valongelukken. Iedere 5 minuten valt een oudere dusdanig dat behandeling op de spoedeisende hulpafdeling noodzakelijk is. Dankzij valdetectiesysteem Vigi’Fall kunnen in Europa jaarlijks 500.000 ziekenhuisopnames en 40.000[2] doden als gevolg van vallen gedeeltelijk worden voorkomen. Deze mede door EU-subsidie mogelijk gemaakte innovatie maakt het ook mogelijk dat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. De lancering van de versie voor privégebruik staat gepland voor het laatste kwartaal van 2013.
Als er een verhoogde kans op ongevallen bestaat, kan met Vigi’Fall de veiligheid van dag- en nachttoezicht worden geboden, maar dan op afstand. Het is daarmee een welkom middel om kosten van ouderenzorg te beperken, zowel in woningen als in zorginstellingen. Het systeem zal naar verwachting gebruikt gaan worden door drie miljoen Europese ouderen. Het is een voorbeeld van hoe informatie- en communicatietechnologie het leven voor ouderen makkelijker kan maken.
Het FallWatch Consortium, onder leiding van het Franse Vigilio S.A., brengt een breed scala aan Europese technologie en expertise samen in een kleine, driehoekige patch: de Vigi’Fall. Deze is zo ontworpen dat hij permanent gedragen kan worden, zonder dat de gebruiker daar hinder van ondervindt. Dankzij de interactie tussen het apparaatje, infrarood bewegingssensoren (die in het hele huis kunnen worden opgehangen) en een centrale ontvanger kan in geval van een ernstige val nauwkeurig worden bepaald waar het slachtoffer zich bevindt en kan tijdig medische hulp worden verleend.
Jean-Eric Lundy, oprichter van Vigilio S.A en werkzaam als arts op de afdeling spoedeisende hulp van het Cochin-ziekenhuis in Parijs zegt: “Naar schatting komen in Europa jaarlijks meer dan 20 miljoen 65-plussers ten val. Daarmee is het voor deze leeftijdsgroep de belangrijkste oorzaak van letselgerelateerd overlijden. Het is dan essentieel dat er meteen medische interventie plaatsvindt; dat kan vaak het verschil maken tussen leven en dood. Het komt veel te vaak voor dat ouderen uren achtereen op de grond liggen zonder dat ze in staat zijn om hulp in te roepen. De fysieke en psychische schade die hierdoor ontstaat is vaak onomkeerbaar. Als we in staat zijn snel in te grijpen en het slachtoffer de juiste medische hulp kunnen bieden, dan kunnen we zorgen dat een val geen permanente invloed heeft op iemands kwaliteit van leven.”
Hoe de Vigi’Fall-oplossing werkt
Het systeem werkt met sensoren. De gebruiker draagt een biosensor en door de hele woning worden draadloze sensoren aan de muur bevestigd, vergelijkbaar met een inbraaksysteem. Als de gebruiker ten val komt, wordt er een valsignaal uitgezonden door de biosensor. Ook signaleren de muursensoren dat de gebruiker niet meer beweegt. Deze sensoren sturen vervolgens draadloos een signaal uit naar de centrale ontvanger die ook in de woning is geïnstalleerd. Als de gebruiker in de eigen woning ten val komt, dan maakt de centrale ontvanger via de telefoonlijn automatisch contact met een verpleegkundige of een callcenter. Om onderscheid te kunnen maken tussen een echte valpartij en vals alarm, is het apparaatje uitgerust met zogenaamde data fusion software. Hiermee kan het de aard van de val (ernstig of niet) en de houding waarin de patiënt zich daarna bevindt, inschatten. Als de valpartij plaatsvindt in een verzorgingstehuis dan zal een verpleegkundige direct actie ondernemen. Bij zelfstandig wonende gebruikers zal een telefonist van het callcenter als tweede verificatiemogelijkheid trachten de gebruiker aan de lijn te krijgen. Als er niemand opneemt, dan worden familieleden of een medisch team direct gemobiliseerd.
De grootste uitdaging waar het FallWatch Consortium voor stond, was het systeem zo klein mogelijk te maken en zo te ontwerpen dat het eenvoudig en comfortabel te dragen is. Met dit doel voor ogen ging het consortium de samenwerking aan met een aantal Europese partners, specialisten op zeer uiteenlopende gebieden; van persoonlijke veiligheid, micro-elektronica, biomaterialen, nanotechnologie en medische kleefproducten tot hoogwaardige accu’s voor het leger en de lucht- en ruimtevaartsector.
De patch werkt op krachtige accu’s, maar is zelfs onder de douche te dragen. Eenmaal aangebracht op de huid doet de patch onmerkbaar zijn werk. En geeft de gebruiker een zeker gevoel in de wetenschap dat, mócht hij ten val komen, er direct hulp gestuurd zal worden.
Succesvolle klinische tests en commerciële uitrol
De superkleine Vigi’Fall-patch is succesvol getest in diverse omgevingen, zoals een laboratorium, ziekenhuis, verzorgingstehuis en in woonsituaties. Laboratoriumtests toonden aan dat de biosensor alleen in meer dan 90% van de gevallen de val detecteerde, zonder dat daarbij gebruik gemaakt werd van de data fusion software. Bij tests die werden uitgevoerd in omstandigheden waaronder het apparaat gebruikt zal gaan worden, en waarbij er wel gebruik werd gemaakt van de data fusion software, was dat percentage nog hoger; van valse alarm was nauwelijks nog sprake.
“We zijn vanaf het begin betrokken geweest bij het testen van de Vigi’Fall. Het systeem is steeds beter gaan presteren en inmiddels zijn we op het punt aanbeland waarop valse alarm nauwelijks nog voorkomt en het apparaatje eigenlijk altijd detecteert wanneer er sprake is van een valpartij,” zegt professor Anne-Sophie Rigaud, hoofd van de afdeling gerontologie van het Broca-ziekenhuis in Parijs. “Er is ook veel aandacht uitgegaan naar gebruikscomfort en de gebruiker heeft geen last van de kleine patch, zowel vanuit fysiek als vanuit mentaal perspectief. Onze patiënten kunnen de Vigi’Fall goed verdragen.”
Ontwikkeld in samenwerking met professor Norbert Noury van het Instituut voor Nanotechnologie in Lyon werd in november 2012 de Vigi’Fall op de markt gebracht. De verschillende onderdelen van het apparaat worden gefabriceerd in Frankrijk, Italië, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Vervolgens vindt de assemblage plaats in Frankrijk. Inmiddels zijn er contracten getekend met organisaties in Frankrijk, Portugal, Koeweit en met het internationaal opererende Europ Assistance, een hulpverleningsgroep op het gebied van gezondheidszorg en tevens partner in het FallWatch Consortium. Momenteel wordt over contracten onderhandeld met onder neer Zwitserland, Denemarken, Ierland en Litouwen. De lancering van de versie voor privégebruik staat gepland voor het laatste kwartaal van 2013.
Volgende fase met hartslagmonitoring
In de volgende fase van het project, FallWatch DEMO genaamd, wordt de oplossing uitgebreid met hartslagmonitoring om de werking en de nauwkeurigheid te optimaliseren. Deze tweede generatie van het apparaatje, die ook aan de Amerikaanse regelgeving voor radiotransmissie zal voldoen, zal in september 2013 in de VS en Europa aan de eerste klinische tests onderworpen worden. Een commerciële versie van het nieuwe apparaatje zal naar verwachting eind 2014 op de markt komen.
De geïntegreerde hartslagmeter kan aan de wieg staan van nieuwe telemedische toepassingen. Met name hart- en epilepsiepatiënten die niet reageren op farmacologische behandelingen kunnen daar baat bij hebben. Naast Europa en de Verenigde Staten heeft ook een aantal Aziatische landen aangegeven zeer geïnteresseerd te zijn in deze unieke technologie. De FallWatch/FallWatch DEMO-projecten hebben gezamenlijk bijna 2 miljoen euro aan subsidie ontvangen van de Europese Commissie. Naar verwachting worden er de komende drie jaar met de FallWatch-projecten 100 banen voor gekwalificeerd personeel gecreëerd in de deelnemende landen.
Verwachte kosten
Naar verwachting komen de kosten voor het gebruik van het systeem neer op € 30,- per maand voor zelfstandig wondenden. Voor zorginstellingen zal het systeem waarschijnlijk € 1,- per dag per gebruiker kosten. Idealiter wordt in de toekomst het gebruik van FallWatch gedekt door de verzekering.
Europese Commissie
“Het FallWatch-project is een perfect voorbeeld van de enorme vooruitgang die we in de gezondheidszorg kunnen boeken als de knapste koppen uit de Europese industrie samenwerken,” stelt Michael Jennings, woordvoerder voor de Europese Commissie op het gebied van onderzoek, wetenschap en innovatie. “Dit is het type innovatie dat niet alleen mensenlevens verandert, maar ook een bijdrage levert aan de Europese concurrentiekracht; het type innovatie dat de Commissie ook in de toekomst zal blijven steunen via het EU-onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020.”
Om de Vigi’Fall in actie te zien gaat u naar: http://www.youtube.com/watch?
