Kretenzer mannen leven zes jaar langer dan mannen in Zutphen
Mannen in Zutphen leven zes jaar korter dan hun leeftijdgenoten op het Griekse eiland Kreta. Dat blijkt uit de Zeven Landen Studie onder mannen van middelbare leeftijd van Kreta en Zutphen, die in 1960 voor het eerste keer werden onderzocht en daarna vijftig jaar gevolgd. Het verschil kan worden toegeschreven aan verschillen in voeding en leefstijl tussen de beide groepen. De resultaten zijn 5 december gepresenteerd door prof. Daan Kromhout van Wageningen University in New York tijdens een symposium van de Verenigde Naties over de traditionele Krentenzer voeding en gezond ouder worden.
Uit de studie blijkt dat de gemiddelde leeftijd op Kreta bij overlijden 82 jaar was en 76 jaar in Zutphen. Dit verschil in overleving blijkt ook af te lezen uit de langere telomeerlengte van de mannen op Kreta. Telomeren zijn eiwitstructuren die chromosomen (dragers van het erfelijk materiaal in een cel) beschermen tegen degradatie. In 2000 werd die telomeerlengte bepaald bij de mannen van Kreta en Zutphen, die toen gemiddeld 84 jaar waren.
Voedingspatroon
Het traditionele voedingspatroon op Kreta bestond in 1960 voornamelijk uit plantaardige voedingsmiddelen en was rijk aan olijfolie, donker vezelrijk brood, fruit, groenten en peulvruchten, een matige inname van vis en bevatte weinig vlees en zuivelproducten. Uitgedrukt in voedingsstoffen kende de voeding op Kreta in 1960 bijna geen trans-vetzuren een matige hoeveelheid verzadigde vetzuren, een hoge inname van antioxidanten en een laag niveau van zgn. oxidatieve stress – waardoor de wanden van bloedvaten kunnen worden beschadigd. Dit voedingspatroon bleef de afgelopen 50 jaar op hoofdlijnen gehandhaafd bij deze generatie mannen. Het traditionele Kretenzer voedingspatroon in combinatie met een matige wijnconsumptie en een hoog niveau van lichamelijk activiteit is geassocieerd met een laag risico van sterfte aan hartinfarct en een hoge levensverwachting.
Zutphen toen en nu
De rookgewoonten verschilden niet noemenswaard tussen Kreta en Zutphen in de periode 1960-2000. Vergeleken met het traditionele Kretenzer voedingspatroon werd de voeding in Zutphen in 1960 gekenmerkt door een lage consumptie van fruit, groente en peulvruchten en een hoge inname van geharde (ongezonde) margarines, vlees en zuivelproducten. In termen van voedingsstoffen was de inname van trans- en verzadigde vetzuren hoog en die van antioxidanten zoals bètacaroteen, lycopeen en vitamine E laag. Veertig jaar later, in 2000, werd de voeding in Zutphen gekenmerkt door een zeer lage inname van trans-vetzuren en was de inname van verzadigde vetzuren beduidend lager dan in 1960. Ook de inname van fruit en groenten was gestegen evenals de vleesconsumptie. De consumptie van zuivelproducten bleef gelijk. De wijnconsumptie steeg sterk tussen 1960 en 2000. In totaal is de voeding in Zutphen meer gaan lijken op die van Kreta.
Zeven Landen Studie
In 1960 werden 686 mannen van 40-59 jaar van Kreta en 878 mannen uit Zutphen voor de eerste keer onderzocht in het kader van de Zeven Landen Studie. Dit onderzoek was er op gericht om risicofactoren voor het hartinfarct op te sporen en om na te gaan wat de rol van voeding en leefstijl is bij het ontstaan van het hartinfarct. Vanaf 1985 toen de mannen 65-84 jaar oud waren is de nadruk in het onderzoek verschoven naar het belang van voeding en leefstijl voor gezond ouder worden. Van de mannen op Kreta waren er in 2010 nog 32 (4,7%) in leven en in Zutphen 16 (1,8%). De overige deelnemende landen in de Zeven Landen Studie zijn de Verenigde Staten, Japan, Finland, Italië en (voormalig) Joegoslavië.
Het Nederlandse deel van de studie werd medegefinancierd door ZonMW en de KNAW.
Bron: WUR