Onderzoek naar decentralisatie zorg
Array
Cliënten willen geen nieuwe vormen van afhankelijkheid
Veel mensen met een beperking of psychische problemen krijgen vanaf 1 januari 2015 begeleiding via hun gemeente en niet langer uit de AWBZ. Ook mensen die nu begeleid wonen in een RIBW, kunnen straks terecht bij hun gemeente voor begeleiding. Aan 240 cliënten, familieleden en mantelzorgers is gevraagd hoe ze tegen deze veranderingen aankijken. De meeste ondervraagden geven aan dat ze nu vaak goede oplossingen hebben gevonden voor hun problemen. En ze zijn bang dat deze oplossingen zullen worden verstoord door de komende veranderingen. Bijvoorbeeld doordat ze een groter beroep moeten doen op vrijwilligers of mantelzorgers.
Uit het onderzoek van negen cliëntenorganisaties blijkt dat veel mensen tot nu toe algemene informatie van hun gemeente hebben ontvangen over de decentralisatie. Ze hebben daardoor nog geen beeld hoe de veranderingen voor henzelf gaan uitpakken. Bijna iedereen maakt zich zorgen over de continuïteit en kwaliteit van de ondersteuning die ze straks via de gemeenten krijgen.
Mantelzorg
Veel ondervraagden geven aan dat de ondersteuning die ze nu krijgen een wankel evenwicht is van professionele zorg, mantelzorg en hulp van vrijwilligers. Ze zijn bang dat dit evenwicht door de decentralisatie wordt verstoord. Bijvoorbeeld doordat er een groter beroep op mantelzorgers en vrijwilligers moet worden gedaan. Veel mantelzorgers zijn al zwaar belast.
De ondervraagden waarderen de zorg die zij momenteel vanuit uit de AWBZ krijgen over het algemeen heel positief. Zij vinden hun professionele, vertrouwde begeleiding onmisbaar. Die stelt hen in staat om zo zelfstandig mogelijk te functioneren.
Veel ondervraagden plaatsen kanttekeningen bij een grotere inzet van vrijwilligers. Zij vragen zich af of een langdurige inzet van vrijwilligers mogelijk is. En ze willen dat er goed wordt nagedacht over wat er van vrijwilligers kan worden gevraagd. Cliënten en hun familie vrezen bovendien dat ze afhankelijk worden van de welwillendheid van anderen. Zeker voor mensen die levenslang van zorg afhankelijk zijn, is dit een angst. Een beperkte bijdrage van vrijwilligers acht men zinvol, maar onder voorwaarden en met duidelijke grenzen.
Dagbesteding
Een opvallende uitkomst van het onderzoek is het grote belang dat cliënten, familieleden en mantelzorgers hechten aan dagbesteding, zowel in de groep als individueel. Dagbesteding houdt mensen op de rails, helpt bij het (weer) ontwikkelen van vaardigheden en ontlast mantelzorgers. De geïnterviewden vinden dat gespecialiseerde vormen van dagbesteding nodig blijven en dat gemeenten dus niet zomaar verschillende vormen van dagbesteding zouden moeten samenvoegen.
Bij de ondervraagden leeft ook de vrees dat de individuele begeleiding straks opgaat in een collectieve voorziening. Voor mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychische problemen is deze begeleiding vaak essentieel om in het dagelijks leven te kunnen functioneren en terugval te voorkomen.
Aanbevelingen
De cliëntenorganisaties doen op grond van de uitkomsten aanbevelingen aan de landelijke politiek, gemeenten en lokale belangenbehartigers.
Cliënten moeten zo snel mogelijk concrete informatie krijgen over wat de decentralisatie voor hen betekent en welke procedures zullen worden gebruikt bij het beoordelen van de zorgvraag en het toekennen van zorg.
Bij dagbesteding moet steeds individueel worden bepaald of ‘doelgroepspecifieke’ dagbesteding nodig is. Ook moet professionele, individuele begeleiding mogelijk blijven naast de gewone dagbesteding. Verder vinden de organisaties dat de mogelijkheden moeten worden verruimd voor begeleid wonen in de eigen omgeving.
De organisaties bepleiten dat vrijwilligers altijd worden gekoppeld aan beroepskrachten en dat vrijwilligers dus ook werken onder verantwoordelijkheid van een beroepskracht.
‘Aandacht voor iedereen’
Aan het onderzoek hebben 240 cliënten, familieleden en mantelzorgers uit twaalf gemeenten meegedaan. Het onderzoek is onderdeel van het programma Aandacht voor iedereen (AVI).
Dit programma is opgezet om leden van Wmo-raden en belangenbehartigers te informeren over de decentralisatie en hen te adviseren over hun rol daarbij. De negen betrokken organisaties zijn: CSO, Ieder(in), Koepel Wmo-raden, LPGGz, Mezzo, NPCF, Oogvereniging, Per Saldo, en Zorgbelang Nederland. Het programma Aandacht voor iedereen wordt gefinancierd door het ministerie van VWS.
Rapport zorg naar gemeenten – verdiepend onderzoek (pdf, 1,1MB) »»
Bron: NPCF
 |
