Hersenen van MS-patiënten zonder cognitieve problemen zijn extra actief

Veranderingen in hersenactiviteit bij mensen met MS vinden al plaats voordat ze cognitieve problemen – zoals een slechter geheugen – krijgen. Hun brein is actiever dan die van gezonde proefpersonen. MS-patiënten mét cognitieve stoornissen laten juist veel minder hersenactiviteit zien. Voor haar proefschrift bestudeerde neurowetenschapper Hanneke Hulst MRI-scans van drie verschillende gebieden van de hersenen. Zij promoveert 19 november bij VUmc.

Bij de hersenziekte multiple sclerose (MS) zijn fysieke klachten het meest bekend, maar cognitieve stoornissen, zoals geheugen-, aandacht-, en concentratieproblemen, komen ook vaak voor. Tot 70% van de patiënten krijgt er mee te maken.
Hulst en haar collega’s deden uitgebreid onderzoek bij 85 mensen, waarvan 55 MS-patiënten en 30 gezonde vrijwilligers. De deelnemers ondergingen neuropsychologische tests, vulden vragenlijsten in en van hun hersenen werden MRI-scans gemaakt. Hanneke Hulst richtte zich op veranderingen in hersenactiviteit die te zien zijn op MRI-scans en legde verbanden met de cognitieve problemen bij MS, die gemeten werden met de neuropsychologische tests.

Hippocampus
De belangrijkste bevinding is dat veranderingen in hersenactiviteit al plaatsvinden vóórdat cognitieve problemen aanwezig zijn. De hersenen van mensen met MS zijn actiever dan die van gezonde proefpersonen. Hulst vermoedt dat deze extra hersenactiviteit compenseert voor beginnende cognitieve problemen, zoals geheugen-, aandacht-, en concentratiestoornissen. Bij mensen met MS mét cognitieve stoornissen vond Hulst juist een uitgebreide afname in hersenactiviteit, vooral in de hippocampus (belangrijk bij geheugen). Mogelijk ligt dat ten grondslag aan die cognitieve problemen.
Naast de hippocampus bestudeerde Hulst nog twee structuren in de hersenen in detail: de thalamus (centrale kern in de hersenen, belangrijk voor algemene cognitie) en de dorsolaterale prefrontale cortex (belangrijk voor werkgeheugen). Zij keek naar anatomische afwijkingen op de MRI-scans, zoals hersenkrimp en afwijkende zenuwuitlopers, en ook naar functionele veranderingen, zoals hersenactiviteit en de ‘communicatie’ tussen verschillende hersenonderdelen (connectiviteit).

Ernstiger
Cognitieve problemen worden door mensen met MS vaak ervaren als ernstiger en meer invaliderend beschouwd dan lichamelijke beperkingen. Dit komt omdat de laatste relatief goed gecompenseerd kunnen worden met hulpmiddelen, terwijl de cognitieve klachten (nog) niet kunnen worden behandeld. Cognitieve klachten bij MS zijn de grootste oorzaak voor arbeidsongeschiktheid.
Meer inzicht in onderliggende mechanismen in de hersenen van mensen met MS kunnen handvatten aanreiken voor toekomstige behandelingen. In het VUmc MS Centrum Amsterdam gaan binnenkort studies van start die het door Hanneke Hulst gevonden idee van ‘compensatiemechanisme’ proberen aan te tonen.

Multiple Sclerose (MS)
MS is een ongeneeslijke aandoening van het centrale zenuwstelsel, en een van de meest voorkomende oorzaken van een lichamelijke handicap bij jongvolwassenen. Bij MS ontstaan er op meerdere plaatsen in de hersenen en het ruggenmerg ontstekingen. Hierdoor kunnen verschillende klachten ontstaan waaronder slecht zien, een veranderd gevoel in de ledematen, balansproblemen en verlammingsverschijnselen. In Nederland hebben ca. 17.000 mensen MS.

Dit onderzoek is onder andere mogelijk gemaakt door een subsidie van Stichting MS Research

Over Hanneke Hulst
 Naast haar wetenschappelijke werk zet Hanneke Hulst (1983) zich in om wetenschap naar een breder publiek te brengen. Dit doet zij met columns op www.msweb.nl,  haar werk voor de Stichting Brein in Beeld en door een van de gezichten te zijn van Faces of Science, waarin ze een kijkje geeft in hun leven en de wetenschap.  Hanneke Hulst is genomineerd voor de VIVA400, een lijst van 400 inspirerende vrouwen die in 2014 van zich hebben laten horen.

Bron: VUmc

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.