Vettransplantatie bij borstreconstructie in basispakket

Een doorbraak voor borstkankerpatiënten en de plastische chirurgie. Dat is de reactie van Borstkankervereniging Nederland (BVN) en de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) op het nieuws dat vanaf heden de toepassing van autologe vettransplantatie (AFT, ook wel lipofilling genoemd) bij borstreconstructies na borstkanker wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Beide verenigingen hebben zich samen jarenlang ingezet om deze veilige en innovatieve behandeling in de basisverzekering te krijgen.

Vele honderden borstkankerpatiënten werd cruciale zorg onthouden, omdat het ministerie van VWS de behandeling met AFT in 2014 bestempelde als niet bewezen effectief. Het Zorginstituut Nederland (ZiNL) heeft de werkzaamheid nu erkend en bepaald dat de behandeling met AFT van gedeeltelijke defecten van de borst (onder voorwaarden) in het basispakket thuishoort. Bij de behandeling worden vetcellen verplaatst van een locatie waar veel vet is naar een locatie waar een tekort aan vet is, zoals het geval is na de (gedeeltelijke) amputatie van borsten bij borstkanker. Uit onderzoek blijkt dat er bij borstreconstructie met AFT het risico op onder andere infecties, pijnklachten en lekkages erg klein is, omdat er gebruik wordt gemaakt van lichaamseigen weefsel.

De NVPC heeft zich samen met de patiëntenvereniging BVN sinds 2014 ingezet om de behandeling met AFT vanuit het basispakket vergoed te krijgen. Deze techniek is vooral voor vrouwen die een borstsparende operatie vanwege borstkanker hebben ondergaan, een waardevolle aanvulling op de behandeling. Velen wachten al tijden op vergoeding. Met de wetenschappelijke erkenning van de behandeling en toekenning van de vergoeding komt er een einde aan de ongelijke behandeling van vrouwen die de behandeling zelf konden betalen en vrouwen die dat niet konden. “Afgelopen jaren ontving BVN vele verontruste berichten van vrouwen met ernstige klachten na hun borstreconstructie. Nu komt er eindelijk een einde aan onzekerheid van honderden vrouwen die wachtten op vergoeding van deze behandeling. Van een ‘onaffe borst’ naar een echte borst. Dit verschil betekent heel veel voor vrouwen”, legt Marga Schrieks, BVN-programmamanager Kwaliteit van Zorg uit. “Zij kunnen zich nu eindelijk laten behandelen.”

In januari 2014 stelde het ministerie van VWS dat er geen wetenschappelijk bewijs was voor de behandeling. Pas als er voldoende bewijs zou komen dat AFT daadwerkelijk voordelen bood voor de herstelchirurgie, zou deze innovatieve behandelmethode moeten worden vergoed door de zorgverzekeraars. De NVPC heeft de afgelopen jaren zelf aan de basis gestaan van allerlei wetenschappelijk onderzoek naar de werking van AFT bij borstreconstructies. Daarnaast heeft de vereniging de wereldwijde literatuur samengevat voor alle toepassingen van de methode in de herstellende plastische chirurgie. De onderzoeken laten zien dat er in het herstel van borstafwijkingen een belangrijke plaats is voor AFT. De methode is minder risicovol dan sommige andere behandelingen, leidt nauwelijks tot littekens en heeft langdurig resultaat. “De toepassing van AFT is effectief en veilig gebleken, zowel bij borstreconstructies na borstkanker als bij andere aandoeningen, zoals aangeboren afwijkingen en brandwondenlittekens”, legt plastisch chirurg prof. dr. René van der Hulst namens de NVPC uit. “Deze doorbraak is van grote betekenis voor patiënten en ons vak en volgt de lijn die in het buitenland al langer wordt gevolgd. AFT leidt nauwelijks tot extra littekens, het gaat om een relatief weinig belastende operatie en het herstel verloopt over het algemeen snel. Bovendien groeit het verplaatste vetweefsel mee met de rest van het lichaam en geeft het daardoor een levenslang resultaat.” Het Zorginstituut besluit binnenkort ook over de vergoeding van AFT bij afwijkingen in het hoofd/halsgebied en bij littekens door trauma, brandwonden, chirurgische ingrepen of radiotherapie.”

Aan de vergoeding van AFT zijn voorwaarden verbonden. Deze voorwaarden zijn mede van toepassing, omdat behandelingen die het uiterlijk betreffen en die alleen een cosmetisch doel hebben, uitgesloten zijn van het basispakket. Het Zorginstituut neemt het standpunt in dat AFT alleen behoort tot het basispakket wanneer sprake is van correctie van: