Gif van een hagedis verbetert bloedglucose bij diabetes type 2

Het gif van een Amerikaanse heloderma (soort hagedis) dat in zijn speeksel voorkomt, is blijkbaar geschikt om de insulineafgifte van mensen met diabetes type 2, bloedglucoseonafhankelijk aan te zwengelen. Het gif is inmiddels gentechnisch te produceren en imiteert de functie van het menselijke darmhormoon GLP-1, dat bij mensen met diabetes slechts nog in beperkte mate wordt afgegeven. Biologiestudent Freek Vonk is samen met hoogleraar ontwikkelingsbiologie Michael Richardson van de Universiteit Leiden genomineerd om ontwikkeligen als bovenstaande verder te ontwikkelen. Met hoogleraar ontwikkelingsbiologie Michael Richardson van de Universiteit Leiden is hij genomineerd voor de Academische Jaarprijs, waaraan een bedrag van 100.000 euro is verbonden. Het tweetal zorgde voor een sensatie onder biologen met hun publicatie in Nature over giftige hagedissen. Dat bleken er meer dan gedacht.



Freek was 14 toen hij een tijgerpython mocht vasthouden bij een vriendje thuis. Freek Vonk inmiddels 24 zit inmiddels in zijn laatste jaar. “Maar de symptomen treden al op binnen enkele minuten tot uren na een beet. Veel te snel voor een bacteriële infectie. Het leek dus meer op gif.” Reden genoeg om de onschuldig geachte hagedissen nader te bestuderen. Toen bleek dat ze wel degelijk gifklieren bezitten. Tot dan toe werd altijd aangenomen dat er slechts twee giftige soorten waren, waarvan het gilamonster de bekendste is. Vonks onderzoek wees uit dat ook varanen gif bezitten. Zelfs de komodovaraan, met een lengte van drie meter de grootste hagedis ter wereld, is giftig. Deskundigen gingen ervan uit dat de vergiftigingsverschijnselen na een beet worden veroorzaakt door de bacteriën in de bek van de varaan.

Het onderzoek van Vonk en Richardson leverde verrassingen op. Zo bleek ook de baardagaam, de populairste hagedis onder liefhebbers, giftig. Ze zijn overigens niet gevaarlijk zijn voor een mens. De belangrijkste conclusie van ons artikel in Nature is dat hun gif bruikbaar is voor onderzoek naar mogelijke medicinale toepassingen. Medicijnen gebaseerd op reptielengif zijn al langer op de markt. Byetta is een geneesmiddel voor diabetes type 2, dat vooral voorkomt bij mensen met overgewicht. Het middel is een synthetische versie van het gif van het gilamonster, en is sinds 2005 op de markt. Ook slangengif is in afgezwakte vorm bruikbaar als medicijn. “Het gif van de levensgevaarlijke lanspuntslang uit Zuid-Amerika levert het middel Captopril, een zogeheten ACE-remmer die wordt voorgeschreven bij hartkwalen en verhoogde bloeddruk”, zegt Vonk. Andere hartkwalen worden bestreden met gif van de dwergratelslang of de zaagschubadder.

De Academische Jaarprijs waaraan een bedrag van 100.000 euro is verbonden, is een initiatief van NRC Handelsblad, de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De prijs levert niet alleen prestige op. Het gaat ook om de beste vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar een breed publiek.
Er zijn zeven genomineerde voorstellen. Freek Vonk heeft uiteindelijk niet gewonnen. De prijs ging naar Team Béneker: Paleoklimaatonderzoek van de Universiteit Utrecht

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.