Waarom placebo als er een werkzame behandeling bestaat?

Er zijn veel situaties waar placebo gecontroleerde studies noodzakelijk blijven, omdat anders niet uit te maken is of er sprake is van een werkzame stof. Het CBG wil dit graag benadrukken naar aanleiding van de publicatie Ethics for Drug Testing van SOMOS. Als een effect gezien wordt in een studie waarin de werkzaamheid van een nieuwe stof vergeleken wordt met die van de standaard behandeling, is het vaak niet mogelijk om uit te maken of het geobserveerde effect het gevolg is van de behandeling of het gevolg is van het natuurlijk beloop van de aandoening. In de aanwezigheid van een placebo groep is dit onderscheid wel te maken. Indien het effect in de placebo groep gelijk is aan die in de actieve behandelde groepen, kan geconcludeerd worden dat werkzaamheid niet is aangetoond. Indien het effect in de placebogroep duidelijk minder is, hebben we te maken met twee werkzame stoffen.

Dit is geen theoretische exercitie. Van studies met anti-psychotica is bekend dat in 40%-60% van de studies met drie groepen (placebo, nieuwe stof, bekende stof waarvan de werkzaamheid vaststaat) de studie faalt, dat wil zeggen dat beide actieve behandelingen even goed zijn als placebo. Had een dergelijke studie geen placebo groep gehad dan was ten onrechte geconcludeerd dat de nieuwe stof even werkzaam was als de standaard behandeling. Dit zou hebben geleid tot op de markt komen van een niet werkzame stof.

Het is dan ook om deze reden dat placebo gecontroleerde studies voor deze aandoening nodig blijven. Om dezelfde redenen is dit ook als zodanig opgenomen in de Europese richtlijnen voor klinisch onderzoek in schizofrenie.

Dit accepterend kan men zich afvragen of de ontwikkeling van nieuwe stoffen dan nog wel de moeite waard is. Waarom patienten blootstellen aan placebo als er een werkzame behandeling is? De reden is dat het bijwerkingen patroon van anti-psychotica nog wel te verbeteren valt. Als voorbeeld de oudere anti-psychotica hadden als frequente bijwerking Parkinson-achtige verschijnselen terwijl dit bij de meer recenter anti-psychotica veel minder voorkomt.

Overigens betekent een placebo behandeling niet dat patienten niet goed behandeld worden. Een ethische commissie zou dit (terecht) niet accepteren. Volgens de Good Clinical Practice regels zouden in de klinische studies alle patienten met dezelfde extrazorg omringd moeten worden en onder strikte controle gehouden moeten worden met duidelijke criteria om over te stappen op een ander therapie bij een eventuele verslechtering. Dit geldt voor alle patienten, immers ook stoffen met een bekende werkzaamheid werken niet in alle patienten en dat betekent dat men moet kunnen switchen.

Referenties

CPMP/EWP/559/95: Liniaal Investigation of Medicinal Products in the Treatment of Schizophrenia (Aug 1998)

CPMP/ICH/364/96: ICH E10 Choice of Control Group in Clinical Trials (Jan 2001).

CPMP/EWP/49/01:Appendix to the Committee for Proprietary Medicinal Products (CPMP) Note for Guidance on the Clinical Investigation of Medicinal Products in the Treatment of Schizophrenia, on the Methodology of Clinical Trials concerning the Development of Depot Preparations of Approved Medicinal Products in Schizophrenia (Aug 2003).

EMEA/17424/01 Position Statement on the Use of Placebo in Clinical Trials with regard to the Revised Declaration of Helsinki (Jan 2001)

http://www.emea.europa.eu/htms/human/humanguidelines/efficacy.htm

Bron: Waarom placebo als er een werkzame behandeling bestaat?

Er zijn veel situaties waar placebo gecontroleerde studies noodzakelijk blijven, omdat anders niet uit te maken is of er sprake is van een werkzame stof. Het CBG wil dit graag benadrukken naar aanleiding van de publicatie Ethics for Drug Testing van SOMOS. Als een effect gezien wordt in een studie waarin de werkzaamheid van een nieuwe stof vergeleken wordt met die van de standaard behandeling, is het vaak niet mogelijk om uit te maken of het geobserveerde effect het gevolg is van de behandeling of het gevolg is van het natuurlijk beloop van de aandoening. In de aanwezigheid van een placebo groep is dit onderscheid wel te maken. Indien het effect in de placebo groep gelijk is aan die in de actieve behandelde groepen, kan geconcludeerd worden dat werkzaamheid niet is aangetoond. Indien het effect in de placebogroep duidelijk minder is, hebben we te maken met twee werkzame stoffen.

Dit is geen theoretische exercitie. Van studies met anti-psychotica is bekend dat in 40%-60% van de studies met drie groepen (placebo, nieuwe stof, bekende stof waarvan de werkzaamheid vaststaat) de studie faalt, dat wil zeggen dat beide actieve behandelingen even goed zijn als placebo. Had een dergelijke studie geen placebo groep gehad dan was ten onrechte geconcludeerd dat de nieuwe stof even werkzaam was als de standaard behandeling. Dit zou hebben geleid tot op de markt komen van een niet werkzame stof.

Het is dan ook om deze reden dat placebo gecontroleerde studies voor deze aandoening nodig blijven. Om dezelfde redenen is dit ook als zodanig opgenomen in de Europese richtlijnen voor klinisch onderzoek in schizofrenie.

Dit accepterend kan men zich afvragen of de ontwikkeling van nieuwe stoffen dan nog wel de moeite waard is. Waarom patienten blootstellen aan placebo als er een werkzame behandeling is? De reden is dat het bijwerkingen patroon van anti-psychotica nog wel te verbeteren valt. Als voorbeeld de oudere anti-psychotica hadden als frequente bijwerking Parkinson-achtige verschijnselen terwijl dit bij de meer recenter anti-psychotica veel minder voorkomt.

Overigens betekent een placebo behandeling niet dat patienten niet goed behandeld worden. Een ethische commissie zou dit (terecht) niet accepteren. Volgens de Good Clinical Practice regels zouden in de klinische studies alle patienten met dezelfde extrazorg omringd moeten worden en onder strikte controle gehouden moeten worden met duidelijke criteria om over te stappen op een ander therapie bij een eventuele verslechtering. Dit geldt voor alle patienten, immers ook stoffen met een bekende werkzaamheid werken niet in alle patienten en dat betekent dat men moet kunnen switchen.

Referenties

CPMP/EWP/559/95: Liniaal Investigation of Medicinal Products in the Treatment of Schizophrenia (Aug 1998)

CPMP/ICH/364/96: ICH E10 Choice of Control Group in Clinical Trials (Jan 2001).

CPMP/EWP/49/01:Appendix to the Committee for Proprietary Medicinal Products (CPMP) Note for Guidance on the Clinical Investigation of Medicinal Products in the Treatment of Schizophrenia, on the Methodology of Clinical Trials concerning the Development of Depot Preparations of Approved Medicinal Products in Schizophrenia (Aug 2003).

EMEA/17424/01 Position Statement on the Use of Placebo in Clinical Trials with regard to the Revised Declaration of Helsinki (Jan 2001)

http://www.emea.europa.eu/htms/human/humanguidelines/efficacy.htm

Bron: CBG

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.