Utrechtse primeur in stamcelonderzoek
Array
Onderzoekers van het UMC Utrecht en het Hubrechtlaboratorium zijn erin geslaagd stamcellen uit volwassen menselijk harten in grote hoeveelheden uit te laten groeien tot nieuwe hartspiercellen. Een primeur, tot nu toe was dit slechts mogelijk met embryonale stamcellen. De resultaten verschijnen deze week in het tijdschrift Stem Cell Research.
De stamcellen zijn afkomstig uit restmateriaal van open-hartoperaties. De Utrechtse onderzoekers isoleren hier op eenvoudige wijze de stamcellen uit en vermenigvuldigen die in het laboratorium. Daarna laten de onderzoekers de cellen ontwikkelen tot hartspiercellen. Ze groeien uit tot volwaardige hartspiercellen die ritmisch samentrekken, gevoelig zijn voor elektrische activiteit en reageren op adrenaline.
“We hebben dit proces helemaal in de hand, dat is uniek”, aldus hoofdonderzoeker prof. dr. Pieter Doevendans. “We kunnen in ongekende hoeveelheden hartspiercellen maken, die bovendien allemaal hetzelfde zijn. Dat is gunstig als je denkt richting therapie, maar ook voor wetenschappelijk onderzoek en het testen van medicijnen.”
Doevendans start met de gekweekte hartspiercellen onderzoek naar onder meer hartritmestoornissen. Het is mogelijk stamcellen uit het hart van patiënten met een genetisch hartdefect in het laboratorium uit te laten groeien tot hartspiercellen. Onderzoekers kunnen dan direct de cellen die verantwoordelijk zijn voor de aandoening bestuderen. Ook is het mogelijk nieuwe medicijnen op de cellen uit te proberen. Dit kan onderzoek naar genetische hartafwijkingen sterk versnellen. In de toekomst moet het mogelijk worden hartweefsel, dat door een infarct beschadigd is, te herstellen met nieuwe hartspiercellen.
Het was al langer bekend dat het hart een bron van stamcellen is. Onderzoekers uit andere landen zijn er eerder al in geslaagd daarvan hartspiercellen te maken, maar dat lukte nooit zonder de aanwezigheid van hartspiercellen van pasgeboren muizen of ratten in het groeimedium. De stamcellen die de Utrechtse onderzoekers ontdekt hebben kunnen zich op eigen kracht ontwikkelen. Ook via embryonale stamcellen is het mogelijk hartspiercellen te maken. Het nadeel daarvan is dat de opbrengst laag is, niet alle cellen ontwikkelen zich tot spiercellen. Bovendien is het isoleren van stamcellen uit embryo’s ethisch omstreden.
