Genoomkennis draagt niks bij aan malariabestrijding
ArrayTwee onderzoeksartikelen en een overzichtsverhaal wijdt het wetenschappelijke toptijdschrift Nature vandaag aan de ontrafeling van de genomen van twee malariaparasieten. Zes jaar geleden werd het genoom van een andere malariaparasiet bekend. Helpt het de ziekte te bestrijden?
Dr. Bart Knols, malariaonderzoeker bij het Laboratorium voor Entomologie:
‘Die genoomkennis uit 2002 heeft helemaal niks bijgedragen aan de bestrijding. Toen werd tegelijkertijd het genoom gepubliceerd van een malariaparasiet en van de malariamug. Het menselijk genoom kenden we al. Alle players waren dus bekend. Het zou slecht een kwestie van tijd zijn, en malaria was opgelost.
Maar dat valt tegen. We zijn zes jaar verder en er is één aanknopingspunt voor een insecticide en er zijn een paar nieuwe drug targets, delen van moleculen waartegen je een medicijn kunt ontwikkelen. Maar die staan heel ver af van een toepassing.
Wel leveren de basenpaarvolgordes gigantisch veel fundamentele kennis op. Malaria wordt veroorzaakt door meerdere eencellige parasieten, die meeliften met muggen. Het genoom van de parasiet Plasmodium falciparum kennen we al zes jaar. Nu komen daar de Plasmodium vivax bij, de meest wijdverspreide parasiet, en Plasmodium knowlesi, een parasiet bij apen die steeds vaker mensen ziek maakt.
De grote aandacht voor het ophelderen van genomen begrijp ik niet. Er wordt veel verwacht van genoomstudies, maar het is schieten met hagel. Je stopt een database vol met informatie en je ziet wel wat eruit komt.
Ik zie meer heil in bestaande methodes. Het meest veelbelovend is larvenbestrijding. In Dar es Salaam, de hoofdstad van Tanzania, lopen experimenten met biologische bestrijders. ‘Dat zijn bacterien van de soort Bacillus thuriengensis die specifiek de larve van de malariamug aanpakken. Heel hoopvol. Dat betekent dat je alleen de broedplaatsen hoeft te behandelen, in plaats van iedereen onder de klamboe proberen te leggen. Een prachtig initiatief, maar het krijgt gewoon geen aandacht.’ / Gaby van Caulil