Hoe herken je onderkoelingsverschijnselen tijdens schaatsen
ArrayEr komt weer zo’n mooie winter aan waarin veel op het natuurijs kan worden geschaatst, zo hoopt in elk geval de schaatsliefhebber. Maar schaatsen op natuurijs vraagt meer voorbereiding dan schaatsen op kunstijs. Ook als al veel op ijs is geschaatst, kan het natuurijs weer onbetrouwbaar geworden zijn. Wat is van belang voor een goede voorbereiding? Wie wil schaatsen op echt natuurijs moet nog even geduld hebben. Wel kan er geschaatst worden op de vele kunst- en nep natuurijsbanen.
Ook bij Nederlandse weersomstandigheden kunnen er wel degelijk onderkoelingsverschijnselen bij schaatsers optreden. Het hoeft hiervoor helemaal niet zo koud te zijn! Zo kunnen onderkoelingsverschijnselen al optreden bij temperaturen van 15 graden Celsius en lager. Het risico wordt namelijk niet alleen bepaald door de temperatuur, maar ook door de combinatie met windsnelheid en regen. In de dagelijkse praktijk schuilt het gevaar met name in een plotselinge weersomslag, waar de sporters qua kleding onvoldoende op voorbereid zijn of na een val op een natte ijsbaan/door het ijs zakken, waardoor de schaatser nat geworden is.Regen vergroot de kans op het ontstaan van onderkoelingsverschijnselen, doordat dit het isolerend vermogen van veel soorten kleding negatief beïnvloedt. Gelukkig worden de materialen waarvan sportkleding gemaakt wordt steeds beter (isolerend).
Bij dreigende onderkoelingsproblemen zal het lichaam enerzijds proberen de bloedtoevoer, en dus het warmteverlies, naar de huid te beperken. Anderzijds zal het lichaam proberen de warmteproductie op te voeren, waardoor er kippenvel en spierrillingen ontstaan. Lukt het het lichaam niet om de lichaamstemperatuur op peil te houden, dan zal het bewegingstempo snel dalen. Hierdoor zal de warmteproductie afnemen, waardoor de onderkoeling nog sneller zal optreden. Achtereenvolgens kunnen de volgende verschijnselen van onderkoeling optreden: spierkramp, verwardheid, extreme vermoeidheid, gedragsveranderingen (onverschilligheid of juist agressiviteit). Het rillen zal uiteindelijk plaatsmaken voor spierstijfheid.
Het is van groot belang om bovengenoemde verschijnselen van onderkoeling bij jezelf of bij een trainingsgenoot te herkennen. Mocht dat het geval zijn, blijf bewegen maar zoek dan snel een beschutte en warme omgeving op, drink iets warms, neem zo mogelijk een warme douche of beter nog een warm bad en trek (daarna) droge warme kleding aan. Als de onderkoeling niet te ernstig is, helpt dat vaak voldoende. In ernstige gevallen zal er snel deskundige hulp gezocht moeten worden. Zeker als iemand verminderd aanspreekbaar of bewusteloos is, zal hij of zij met spoed opgenomen moeten worden in het ziekenhuis, want in deze gevallen dreigt levensgevaar.
Tips voor Schaatsers om onderkoeling te voorkomen
- Trek warme en vooral vochtregulerende kleding aan. Als je bezweet raakt en even stil staat koel je erg af.
- Neem een veiligheidsset mee: een werptouw voor de ander en een ijspriem voor jezelf
- Zorg dat de achterkant van de schaatsijzers rondgeslepen zijn. Dit voorkomt snijwonden bij valpartijen
- Doe bescherming tegen vallen aan, vooral als het ijs hobbels, bobbels en scheuren heeft. Denk aan helm, scheen-, knie- en polsbeschermers
- Weet waar je gaat schaatsen, ken de omgeving
- Neem een isolatiedeken mee (een klein pakje, maar zeer bruikbaar tijdens onderkoeling)
- Neem reservekleding mee, een nat pak is zo opgelopen
- Eten en drinken zijn handig in een omgeving waar geen ‘koek-en-zopie’ tentjes zijn
- Zorg dat de thuisblijvers weten waar u bent
- Vergeet natuurlijk de mobiele telefoon niet