Keuzevrijheid van de zorgconsument en zorgstraten bijten elkaar

Array

In de kerstvakantie reed ik de auto een wasstraat binnen. Hogedrukspuiten spoten het grote vuil eraf. Daarna volgde het inzepen, afspoelen, in de was zetten, drogen en nadrogen. Ik had de auto liever anders in de was gezet: met was die beter beschermt tegen roesten. Maar goed: de wasstraat leverde

1. kwaliteit: de auto zag er blinkend uit toen ik de wasstraat verliet

2. was goedkoop (12,50 euro) en

3 snel (ik was in tien minuten klaar).

Een vergelijkbare, echt gebeurde casus uit de ketenzorg is de volgende. Mevrouw A wordt getroffen door een beroerte. Zij wordt opgenomen in ziekenhuis B gelegen op 25 kilometer van haar woonplaats. Verpleeghuis C ligt op het ziekenhuisterrein. B en C hebben een zorgstraat georganiseerd voor mensen, getroffen door een beroerte. Zij noemen die straat Stroke service. In Verpleeghuis C bevindt zich een aparte stroke unit. Na enkele dagen stelt transferverpleegkundige D van ziekenhuis B aan patiente A voor om over te stappen naar verpleeghuis C. De familie en zij zelf willen dat niet: A gaat liever naar een verpleeghuis in haar eigen dorp. Verpleegkundige D dringt aan: Het ziekenhuisbed moet vrij. Op de stroke unit is nu een bed vrij. En de neuroloog van ziekenhuis B komt eens in de week langs in die unit. Morrend gaan A en haar familie akkoord. Deze zorgstraat levert

1. professionele kwaliteit (met ervaren verpleegkundigen en een neuroloog nabij)

2. is goedkoop (het ziekenhuisbed komt vrij binnen een paar dagen) en

3. is snel (er is een bed beschikbaar in C). maar de keuzevrijheid van de patient A is beperkt net zoals van mij in de auto in die wasstraat.


Keuzevrijheid en zorgstraat bijten elkaar kennelijk. Met dit dilemma worstelt ook de Nederlandse Zorg Autoriteit (NZA). De NZA stelt keuzevrijheid voorop, maar ook kostenbeheersing. Daarom heb ik NZA medewerker Erik Koek uitgenodigd om dit dilemma te delen met deelnemers aan het Congres Recente Ontwikkelingen in beleid, veld en onderzoek op het terrein van zorgstraten en klinische zorgpaden, dat op vrijdag 30 januari 2009 plaatsvindt op het UMC Utrecht. Hij doet dat op basis van een NZA studie uit 2008 naar het functioneren van transferbureaus van ziekenhuizen. Wil je naar dit congres?

Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.


Guus Schrijvers


Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom

Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.

Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.

Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.

Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’

In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.

Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’

Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.

Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.

Recente artikelen