Nobelprijs Geneeskunde voor ontdekkers virussen
Array
De Nobelprijs voor geneeskunde is dit jaar toegekend aan twee Fransen en een Duitser. Ze doen onderzoek naar aids en naar kanker. Luc Montagnier en Francoise Barré-Sinoussi identificeerden het hiv-virus, dat aids veroorzaakt. Die ontdekking was van fundamenteel belang en vormt de basis voor het huidige onderzoek naar aids. De Duitse onderzoeker Harald zur Hausen ontdekte dat baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het hpv-virus. Hij trok zich niets van heersende opvattingen aan en verrichtte daardoor baanbrekend werk, schrijft het Nobelcomité.
Drie Europese onderzoekers mogen dit jaar de Nobelprijs voor geneeskunde verdelen. De helft gaat naar de Duitser Harald zur Hausen, die ontdekte dat het humaan papillomavirus verantwoordelijk is voor baarmoederhalskanker. De andere helft gaat naar de Franse ontdekkers van het hiv-virus: Françoise Barré-Sinoussi en Luc Montagnier.
Het lijkt een keuze die vrijwel niemand had verwacht. In haar uitleg benadrukt het Nobelprijscomité vooral het belang van beide ontdekkingen voor de volksgezondheid.
De ontdekkingen dateren allebei uit het midden van de jaren tachtig. Zur Hausen vermoedde allang eerder dat het papillomavirus (hpv) een rol bij baarmoederhalskanker speelde. Dat idee ging toen volkomen tegen de wetenschappelijke consensus in. Om zijn gelijk te bewijzen ging Zur Hausen op zoek naar fragmenten van hpv-DNA die in het genoom van de tumorcellen moesten zijn ingebouwd. Na meer dan tien jaar zoeken vond hij die ook. De ontdekking heeft recent geleid tot de ontwikkeling van vaccins, die baarmoederhalskanker de wereld uit zouden moeten helpen.
Barré-Sinoussi en Montagnier wisten in 1984 als eersten te achterhalen waar de toen nog raadselachtige  aandoening aids door werd veroorzaakt. Dat deden ze door cellen te kweken uit de gezwollen lymfeklieren die karakteristiek zijn voor het eerste stadium van de ziekte. In dei cellen ontdekten ze activiteit van het enzym reverse transcriptase, een aanwijzing dat er een retrovirus aan het werk was. Dat bleek dus hiv te zijn. Volgens het Nobelpijscomité heeft de wetenschap nog nooit zó snel de oorzaak van een nieuwe ziekte achlerhaald en er nog medicijnen tegen ontwikkeld ook.
Aan de prijs is een geldbedrag van ruim 1 miljoen euro verbonden. Vorig jaar ging de Nobelprijs voor Geneeskunde naar twee Amerikanen, Mario Capecchi en Oliver Smithies, en een Brit, Sir Martin Evans. Het trio kreeg de prijs voor zijn embryonaal stamcelonderzoek.
Speculaties waren er vooral over de mogelijke winnaars van de Nobelprijs voor Literatuur en Vrede. Net als andere jaren worden Philip Roth (Verenigde Staten), Claudio Magris (Italie), Amos Oz (Israel) en Haruki Murakami (Japan) genoemd als kandidaten voor het winnen van de Nobelprijs voor Literatuur.
De Chinese dissident Hu Jia geldt als een kanshebber voor het winnen van de Nobelprijs voor de Vrede. Hu, die in de gevangenis zit, zet zich in voor meer democratie, het milieu en aidspatienten. Andere veel genoemde namen zijn de Cubaanse dissident Oswaldo Paya, de Vietnamese boeddhistische monnik Thich Quang Do en Bono, de zanger van de rockband U2.
Bron: Nobelprize.org
