Moleculair biologe legt verband tussen gen en pre-eclampsie
Array
Afgelopen week heeft moleculair bioloog Marie van Dijk voor het Society for Gyneacologic Investigation (SGI) de prestigieuze Presidents Trainee Plenary Lecture verzorgd. Van Dijk doet onderzoek naar de relatie tussen het STOX1-gen en zwangerschapsvergiftiging.
Zwangerschapsvergiftiging, spreektaal voor pre-eclampsie, is de meest voorkomende zwangerschapsziekte. In 2007 promoveerde Van Dijk al op de betrokkenheid van het gen STOX1 en het ontstaan van pre-eclampsie. Het afgelopen jaar deed zij in Toronto onderzoek naar de wijze waarop STOX1 invloed uitoefent. De invloed van STOX1 als gen bij pre-eclampsie is nu onomstotelijk vastgesteld. “In het begin van de zwangerschap invaderen specifieke cellen, zogeheten trofoblastcellen, vanuit de placenta het baarmoederslijmvlies. Hierdoor kan de foetus zelf de benodigde voedingsstoffen ontvangen en afvalstoffen kwijtraken. Bij zwangere vrouwen met pre-eclampsie is deze invasie onvolledig met allerlei gevolgen voor zowel foetus als zwangere. STOX1 is bij dit onvolledig invaderen betrokken.”
Award
Op het jaarlijkse congres van de Society for Gynecologic Investigation was Van Dijk één van de vier sprekers die voor het voltallige duizendman grote congres mochten spreken. De SGI is een Amerikaanse organisatie, die haar congres dit jaar in Glasgow organiseerde. Daardoor waren onder de deelnemers ook veel Europeanen. Van Dijk was bovendien één van de 25 mensen die een Wyeth Award in ontvangst mochten nemen voor hun uitzonderlijke wetenschappelijke onderzoek. Het leverde haar behalve een oorkonde duizend dollar op. “Daarmee kon ik mijn verblijf op het congres financieren.”
Enige factor
In Toronto had Van Dijk volop de mogelijkheid om placenta’s van geaborteerde vrouwen te onderzoeken. In Nederland ligt dat ethisch en om redenen van privacy moeilijker. STOX1 is niet de enige factor die verantwoordelijk is voor pre-eclampsie, benadrukt Van Dijk: “Een mutatie in STOX1 leidt niet per definitie tot pre-eclampsie. Maar STOX1 is wel altijd betrokken bij trofoblast invasie.” Nu is Van Dijk weer terug op het moleculair biologisch laboratorium van de afdeling klinische chemie van VUmc. Omdat meer factoren betrokken zijn bij pre-eclampsie, zal haar aandacht in het onderzoek zich op deze factoren gaan richten. “Er zijn meer eiwitten die door mutaties pre-eclampsie kunnen veroorzaken. Het idee dat momenteel gangbaar is, is dat in verschillende vrouwen, verschillende combinaties van genetische foutjes verantwoordelijk zijn voor pre-eclampsie.”
Ellen Kleverlaan
Bron: Tracer
