Stemmen en discussiëren over patiëntenrechten op Dag van de Rechten van de Patiënt 18 april
Array
Hoe moeten patientenrechten in de praktijk worden nageleefd? Deze vraag staat centraal tijdens de Europese Dag van de Rechten van de Patient op zaterdag 18 april. Op die dag debatteren zorgverleners, verzekeraars, politici en patientenvertegenwoordigers in De Rode Hoed in Amsterdam over het belang van patientenrechten. Aanleiding is de verwachting dat minister Klink van Volksgezondheid deze zomer een nieuwe wet over patientenrechten indient bij de Tweede Kamer.
De organisatie van het debat is in handen van Zorgbelang Nederland. De vraag is onder andere welke rechten in de wet moeten worden opgenomen en welke patientenrechten het belangrijkst zijn.
Tijdens het debat spreken onder anderen Pieter Vos (algemeen secretaris Raad voor de Volksgezondheid en Zorg), Annemiek Goris (directeur Stichting Health Management Forum) en Wiro Gruisen (manager zorginnovatie zorgverzekeraar CZ). Het debat wordt geleid door oudwethouder Rob Oudkerk.
Welke rechten hebben we als patient in een ziekenhuis, in de tandartsstoel of in een psychiatrische instelling? In ieder geval het recht op kwaliteit en veiligheid vonden zorggebruikers en zorgverleners dinsdagavond tijdens een debat in de grote zaal van het Nijmeegse filmtheater Lux. Het interactieve debat, dat georganiseerd werd door Zorgbelang Gelderland in samenwerking met UMC St Radboud, vond plaats in het kader van de Europese Dag van de Rechten van de Patient.Minister Ab Klink van Volksgezondheid heeft aangekondigd om na het zomerreces met een voorstel te komen voor een nieuwe wet, die de rechten van de patient in de zorg verder moet versterken. Met verschillende activiteiten rondom de Europese Dag van de Rechten van de Patient willen samenwerkende patientenorganisaties hierover een maatschappelijk debat op gang brengen. Circa 120 zorggebruikers en zorgverleners konden in Lux via stemkastjes hun mening geven over welke rechten zij bij wet vastgelegd willen zien. Zij vonden het recht op kwaliteit en veiligheid het belangrijkste patientenrecht, gevolgd door het recht op informatie over behandeling en zorg en het recht op beschikbare en bereikbare zorg. Behalve gestemd met stemkastjes werd onder leiding van debatleider Koen Dortmans van debatcentrum Lux in een zogenaamde ‘Lagerhuis-opstelling’ gediscussieerd over nut en noodzaak van bijvoorbeeld het recht op compensatie en het Elektronisch Patientendossier (EPD). De debatten werden ingeleid met minidocumentaires waarin zorggebruikers vanuit hun eigen ervaring het belang van specifieke patientenrechten toelichtten.
Meedoen of niet meedoen aan het EPD?
Hoe eensgezind de aanwezige zorggebruikers en zorgverleners ook waren over welke patientenrechten belangrijk zijn, over de concrete invulling lopen de meningen ver uiteen. Dat bleek wel uit de discussie over het recht op informatie, toestemming, dossiervorming en privacy, die toegespitst werd op het Elektronisch Patientendossier (EPD). 21 procent van de aanwezigen gaf aan dat hij of zij kenbaar had gemaakt niet te willen deelnemen aan het EPD en 36 procent wil dat bepaalde gevoelige informatie wordt afgeschermd. Daar tegenover stond dat 43 procent van de aanwezigen er geen bezwaar tegen heeft dat zorgverleners toegang hebben tot alle informatie in het dossier. “Wat is nog van mij?†vroeg een deelneemster aan het debat zich af. “Nu moet je nog elke keer je handtekening zetten als ze informatie over je willen, maar straks?†Lijnrecht daar tegenover stond de mening van een opponent die het EPD als ‘levensreddend’ ziet. “Ik leef liever langer dan dat ik bezwaar heb tegen inzage.†Omdat via het EPD vooral ook gegevens over medicatie worden uitgewisseld ziet een aanwezige apotheker alleen maar voordelen: “Als het bijvoorbeeld gaat om contra-indicaties op allergische reacties bij medicijngebruik, zit daar de grote winst in.†Tegenstanders van het EPD wezen op het alternatief van medische penningen of pasjes.
Medische informatie op USB-stick
Hub Wollersheim, hoofd bureau Kwaliteit van Zorg van UMC St Radboud en internist, was ook van mening dat minister Klink zich zorgen moet maken over invoering van het EPD in de huidige vorm. Wollersheim fungeerde als commentator bij het debat. “100 procent veiligheid bestaat niet, maar dat moet ook geen uitgangspunt zijn. Zeker diagnostische informatie en medicatie moeten wel uitgewisseld kunnen worden, maar je kunt je afvragen of psycho-sociale informatie er wel in moet. Elektronica is altijd ondersteunend in het medisch proces en papier is echt niet veiliger dan een digitaal dossierâ€, meende Wollersheim. Hij ziet veel heil in een EPD op een USB-stick die iedereen bij zich draagt, die je thuis kunt inzien en ook in het buitenland bruikbaar is. Eric Verkaar, directeur van Zorgbelang Gelderland, benadrukte nogmaals dat de patient ten aanzien van het EPD een volledig vrije keuze moet hebben.
Hoeveel geld is leed waard?
Ook het recht op compensatie bracht veel discussie op gang. Een ruime meerderheid (69 procent) vindt dat er bij medische fouten recht op financiele compensatie moet zijn en vindt dat klachten behandeld moeten worden door een onafhankelijke organisatie. Voorstanders vonden dat financiele compensatie de enige manier is om zorgverleners te doordringen van het leed en de schade die ze kunnen veroorzaken met onzorgvuldigheid. Ze wezen erop dat bestaande klachtenregelingen onvoldoende zijn en dat slachteroffers van missers nu jaren moeten ‘knokken’ en procederen. Tegenstanders waarschuwden voor een claimcultuur met een ‘vruchteloze discussie over hoeveel geld leed waard is’. Wollersheim wees op het belang van een gedifferentieerde compensatie voor zowel lichamelijke als psychische schade. Ook hij benadrukte het belang van een onafhankelijke instantie. “Ten behoeve van een goede analyse van fouten moet de vaststelling van de compensatie losgekoppeld worden van de schuldvraagâ€, aldus Wollersheim.
Recht op afstemming van zorg
Ten aanzien van het recht op afstemming van zorg waren er minder meningsverschillen. Toch bleek zowel uit de minidocumentaire als de stemming dat coördinatie bij complexe zorg vaak ontbreekt. Slechts 10 procent van de aanwezigen had op dit gebied goede ervaringen tegen 30 procent met slechte ervaringen. Een meerderheid van 56 procent vond het daarom belangrijk dat zorgverleners in de eerste plaats afstemmen welke zorgverlener het zorgproces coördineert. Een zorggebruikster in een rolstoel gaf aan dat ze graag zelf de regie in handen had, maar dat zorgverleners vaak niet naar haar luisteren. Wollesheim vertelde dat hij in het UMC St Radboud dagelijks geconfronteerd wordt met afstemmingsproblemen: “Dat er veel problemen bij de coördinatie van zorg zijn, is heel duidelijk. De patient is verantwoordelijk als hij dat kan en wil en anders is de huisarts voor de hand liggend. Maar dat is niet gemakkelijk bij complexe zorg. Het EPD zou daarbij kunnen helpen.â€
Ook patientenplichten?
Aan de slot van het debat werd ook geïnventariseerd of patientenrechten ook plichten met zich meebrengen. Voorgestelde patientenplichten zoals de plicht om mee te werken aan behandeling en zorg, de plicht tot betalen en de plicht tot medewerking aan veiligheid en privacy van zorgverlener konden minder op waardering rekenen dan de eerder opgeeiste rechten. Mede door tijdgebrek kon aan dit onderdeel minder aandacht worden besteed.
Slotdebat in de Rode Hoed in Amsterdam
Het debat in Lux was het tweede in een reeks van zeven regionale debatten die verspreid over het land gehouden worden. De resultaten van de debatten en een meldactie over patientenrechten, worden op 18 april op de Europese Dag van de Rechten van de Patient in een landelijk debat in De Rode Hoed in Amsterdam gepresenteerd. Tijdens het slotdebat onder leiding van Rob Oudkerk worden de resultaten in een politiek manifest overhandigd aan minister Klink. Voor meer informatie of om u aan te melden voor het debat kunt u terecht op www.derodehoed.nl.
De activiteiten in het kader van de Europese Dag van de Rechten van de Patient worden mede mogelijk gemaakt door zorgverzekeraar CZ en het ministerie van VWS.
Bron: ANP & Zorgbelang Gelderland
