Huidbleekmiddelen: Oorzaak & gevolgen
Array
Huidbleekmiddelen worden regelmatig gebruikt door donkergekleurde mensen die een lichtere huidteint wensen en personen met een onregelmatige pigmentatie (onder andere zomersproeten). Huidbleekmiddelen tasten de pigmentatie aan en nemen een deel van de natuurlijke bescherming weg. Door toevoegen van een zonnefilter kan dit gecompenseerd worden. Ook worden zonnefilters veelvuldig toegepast voor technische doeleinden.
Verpakkingsmaterialen, verfproducten, en dergelijke worden vaak voorzien van een zonnefilter om de duurzaamheid van het produkt te verhogen.
De FDA in Amerika heeft in het verleden veelvuldig gewaarschuwd voor het risico op huidkanker door het gebruik van huidbleekmiddelen. Nu blijkt dat de King of Pop heeft ook huidkanker, dat meldt Britse krant The Sun. De krant zegt getipt te zijn door bronnen in het ziekenhuis waar Michael al behandeld wordt voor zijn ziekte. De ziekte zou eind vorige maand zijn vastgesteld. Hij heeft het gebruik van huidbleekmiddelen altijd ontkend.
Chemische huidbleekmiddelen bevatten verschillende soorten blekende componenten en zijn verkrijgbaar als zeep, crèmes, lotions en ‘bodymilk’. Ze hebben klinkende namen als: Dr. Fred Palmer SkinWhithener, Crusader Skin Toning Creme, Tura Medicated Skin Lightener, Skin Succes, Ambi, Venus de Milo en Fade Out. De bekendste blekende stoffen zijn kwik en hydrochinon. Vanwege de schadelijkheid werd kwik in de jaren tachtig in cosmetica verboden. Hydrochinon werd toen het bleekmiddel bij uitstek. Dit middel is in verschillende Afrikaanse landen verboden en sinds 1 januari 2001 mag het in de Europese Unie (EU) ook niet meer in cosmetica worden verwerkt. Hydrochinon-gerelateerde, ongeneeslijke huidziekten zijn vitiligo
(depigmentatie), exogene ochronosis (de huid krijgt een doffe, roetachtig zwarte kleur en een bobbelige structuur vanwege degeneratie van het collageen en de elastiene vezels), leukomelanoderma en confetti (stipjesachtige depigmentatie) en een diffuse oranjebruine nagelverkleuring. Het middel kan ook nieraandoeningen en kanker veroorzaken (Menke et al. 1992; Mosher et al. 1999; Russell 1993: 52).
Het (chemisch) bleken van de huid komt bijna overal voor waar mensen met een gekleurde huid wonen. Het is het gevolg van interraciale en intra-raciale discriminatie. Maar ideeen over schoonheid en de maakbaarheid van het uiterlijk spelen ook een rol. Behalve huismiddeltjes op natuurlijke basis zoals fruitsoorten en chemische huishoudelijke middelen, worden ook schoonheidsproducten op chemische basis gebruikt. Een van de populairste blekende stoffen is hydrochinon. Deze stof wordt sinds de jaren dertig van de twintigste eeuw
verwerkt in zepen, lotions en ‘bodymilk’. Tegenwoordig zijn hydrochinon-bevattende schoonheidsproducten vanwege de schadelijke werking verboden in de Europese Unie en in verschillende Afrikaanse landen. Maar niet overal. Ook is de vraag naar een lichte huidskleur blijven bestaan. Daarom komen fabrikanten met nieuwe producten op de markt.
Ondanks de gezondheidsrisico’s neemt de vraag naar huidbleekmiddelen toe (Gomes &Westerhof 2001: 20).Ook inAzie,waar bedrijven alsUnilever, PLC, Beiersdorf AG en Avon Products Inc. enorme bedragen hieraan verdienen (International Herald Tribune 24 April 1998: 2; Jansen 1998: 23). Sinds het verbod van hydrochinon in de EU echter, zijn fabrikanten ook op zoek naar andere blekende bestanddelen. Zo heeft Unilever Fair and Lovely op de markt gebracht en heeft het Italiaanse bedrijf General Topics, Thiospot ontwikkeld. Deze spiraal van vraag en aanbod is voor ons een reden om verder onderzoek te doen naar de maatschappelijke omstandigheden en gedragsdeterminanten van (potentiele) gebruikers.
Uit de schaarse niet-medische publicaties blijkt dat het chemisch bleken van de huid niet beperkt is tot mensen van een bepaalde etnische groep, sekse, leeftijd, sociale klasse of huidskleur. Gekleurde mensen uit alle gelederen van de maatschappij en alle huidtinten nemen er hun toevlucht toe. De meeste publicaties over dit onderwerp beperken zich tot het signaleren van het fenomeen. Slechts in enkele gevallen hebben
onderzoekers een poging tot verklaring en theorievorming gedaan. Deze auteurs relateren het gebruik aan racisme en aan motieven die zijn gebaseerd op maatschappelijk en economisch gewin.Met een gebleekte huidskleur zouden de gebruikersmeermogelijkheden hebben hun maatschappelijke en economische positie te verbeteren
