Radboud start met invriezen eierstokweefsel

Een behandeling tegen kanker leidt vaak tot onvruchtbaarheid. Binnenkort kunnen vrouwen met kanker die daarvoor in aanmerking komen, in het UMC St Radboud eierstokweefsel laten invriezen. Dit ingevroren weefsel kan wellicht later, als de vrouw genezen is van de kanker, teruggeplaatst worden zodat een biologisch moederschap voor de vrouw in kwestie mogelijk wordt. Prof. dr. Didi Braat, hoofd van de afdeling Verloskunde en Gynaecologie van het UMC St Radboud, kondigde dit aan in de rede, die zij hield ter gelegenheid van de 86ste verjaardag van de Radboud Universiteit.

Steeds meer mensen genezen van kanker, onder andere dankzij betere behandelmogelijkheden. Deze behandelingen leiden vaak tot een verminderde vruchtbaarheid. Mannen wordt daarom standaard vóór de behandeling aangeboden sperma in te vriezen, zodat zij later toch nog kinderen kunnen verwekken. Ook voor vrouwen zijn er nu mogelijkheden, zij het in veel gevallen nog experimenteel. De meest zekere kans op nageslacht is om vóór de behandeling tegen kanker een spoed-ivf te ondergaan. De embryo’s die dat oplevert kunnen worden ingevroren totdat de vrouw hersteld is van kanker.

‘In het UMC St Radboud hebben we zo’n spoed-ivf inmiddels bij 23 paren uitgevoerd,’ aldus Braat. ‘Maar dit is geen optie voor jonge meisjes en voor vrouwen die geen partner hebben.’ Een nieuwe methode is om, voordat de behandeling tegen kanker start, via een kijkoperatie een eierstok bij de vrouw weg te nemen en deze in strips in te vriezen. Dit eierstokweefsel bevat vele onrijpe eicellen. Het idee is om dat ingevroren eierstokweefsel te zijner tijd weer in de vrouw terug te transplanteren. Wereldwijd zijn tot nu toe vijf vrouwen die genezen zijn van kanker, na deze procedure weer moeder geworden.

Er is dus nu een, zij het nog zeer kleine, kans op zwangerschap na terugplaatsing van tevoren ingevroren eierstokweefsel. ‘Dit heeft ons doen besluiten vrouwen die een behandeling wegens kanker moeten ondergaan in bepaalde gevallen aan te bieden eierstokweefsel in te vriezen. Let wel, we weten nog niet of en, zo ja, op welke termijn het weefsel ook daadwerkelijk zal worden teruggeplaatst. In Nederland hebben we afgesproken dit in onderzoeksverband te doen.’

Naast hoogleraar is Prof. dr. Didi Braat ook opleider en hoofd van de afdeling Verloskunde en Gynaecologie en voorzitter van het stafconvent van UMC St Radboud. Verder is ze kroonlid van de RVZ. Ze doet onderzoek naar verbetering van de kans op zwangerschap bij IVF, zonder dat dit leidt tot risicovolle meerlingzwangerschappen. Ook heeft ze zich sterk gemaakt voor het weer mogelijk maken van draagmoederschap in Nederland. De jury roemt haar inzet voor deeltijd werken en – heel belangrijk – een deeltijdopleiding, hoewel zij zelf in de dagelijkse werkelijkheid daarvan ook de nadelen ondervindt. Verder heeft Didi zich ingezet voor versterking van de positie van de vrouwelijke arts in de medische professie, zoals in de task force “equal”om meer vrouwen hogere academische functies te doen vervullen. Ze is betrokken bij het project “HOOG”: Herziening Opleiding Obstetrie en Gynaecologie. Voor de vrouwelijke patienten is zij belangrijk in het bestuur van NYGIO (voor betere zorg voor vrouwen met gynaecologische kanker).

Bron: UMCN

Jan de Leeuw