Voorschrijven van medicijnen in ziekenhuizen kan veiliger door computersystemen te verbeteren
ArrayArtsen worden minder alert door overvloed aan waarschuwingen
Computersystemen die het voorschrijven van geneesmiddelen in ziekenhuizen veiliger moeten maken, werken soms juist fouten in de hand. De systemen waarschuwen de voorschrijvende artsen zó vaak voor mogelijk gevaarlijke situaties, dat veel artsen meldingen gaan negeren. Daardoor zien ze ook wèl relevante waarschuwingen over het hoofd. Dit blijkt uit onderzoek waarop Heleen van der Sijs, ziekenhuisapotheker in het Erasmus MC, woensdag promoveert.
In één op de drie gevallen dat een arts een medicijn voorschrijft geeft het systeem een waarschuwing. Het zegt bijvoorbeeld dat de dosering te hoog is of dat het geneesmiddel niet goed samengaat met andere geneesmiddelen. Uit het onderzoek blijkt echter dat artsen 91 procent van de waarschuwingen wegklikken, zonder het recept aan te passen. Soms ondernemen ze wel andere acties, zoals het informeren of intensiever controleren van de patient. Artsen slaan ook vaak weloverwogen de waarschuwingen over omdat ze niet terecht zijn. Bijvoorbeeld als het risico geldt voor zwangere vrouwen en de arts te maken heeft met een mannelijke patient.
Artsen blijken vooral signalen snel weg te klikken omdat ze te veel meldingen krijgen die niet relevant zijn. Ze worden signaalmoe en zien daardoor ook belangrijke meldingen over het hoofd. Dit kan leiden tot onnodige risico’s voor patienten. Van der Sijs: ‘Ze krijgen bijvoorbeeld hun geneesmiddelen op een verkeerde manier voorgeschreven, waardoor de werking niet optimaal is.’ Ook negeert 70 procent van de artsen de waarschuwing dat bij het slikken van bepaalde geneesmiddelcombinaties een hartfilmpje moet worden gemaakt omdat de middelen de kans op een hartritmestoornis kunnen vergroten.
Van der Sijs heeft zes verschillende voorschrijfsystemen onderzocht waarmee vrijwel alle Nederlandse ziekenhuizen werken. De gegevens waarop de systemen draaien komen uit een landelijke databank waar alle ziekenhuizen, huisartsen en apotheken gebruik van maken. ‘De landelijke databank is dus een belangrijk startpunt voor de verbeteringen’, zegt de promovenda. Ze pleit ervoor om de computersystemen zo aan te passen dat artsen minder meldingen op hun scherm krijgen die er niet toe doen. Dat kan bijvoorbeeld door voorschrijfsystemen te koppelen aan laboratoria, waardoor de systemen intelligenter worden.
De promovenda benadrukt dat de elektronische voorschrijfsystemen nu niet onveilig zijn en dat ze niet terug wil naar de tijd dat artsen recepten uitschrijven met de hand. ‘De systemen voorkomen immers dat artsen onleesbare en onvolledige recepten voorschrijven. Een recept kan namelijk alleen worden uitgeprint als alle benodigde gegevens zijn ingevuld. Wèl laat mijn onderzoek zien dat de systemen nog veiliger en gebruiksvriendelijker kunnen worden.’
