Roland Berger: Schaf numerus fixus bij geneeskunde af
ArrayNederland introduceert de laatste jaren marktwerking in de zorg. Om de markt goed te laten werken worden barrières weggenomen en systemen veranderd: een nieuwe zorgverzekeringswet, het bekostigingssysteem voor
ziekenhuizen, diagnosebehandelingcombinaties, kortingen op apotheken, enz. Niet alles verloopt vlekkeloos, maar vooruitgang is er: zowel de kwaliteit als de financiele positie van ziekenhuizen verbetert onmiskenbaar.
De medisch specialist speelt daarin een sleutelrol. Hij is de expert en waarborgt de kwaliteit die door hem zelf en onder zijn verantwoordelijkheid wordt geleverd. Daar werkt hij hard voor en verdient hij goed aan –
terecht als het gebaseerd is op kwaliteit en/of productiviteit – maar soms onbedoeld (te) goed door bijvoorbeeld de randen in het dbc-systeem op te zoeken of door ontstane schaarste.
Zowel werkdruk als salaris wijzen op schaarste. Er zijn eenvoudig weg niet genoeg medisch specialisten. Dat
wordt ontkend, maar blijkt bij nadere beschouwing wel degelijk het geval. Echte marktwerking vereist dat één van de laatste taboes uit de zorg wordt doorbroken: een structurele en aanzienlijke vergroting van het aantal
specialisten door toename van opleidingsplaatsen en het afschaffen van de numerus fixus voor de studie geneeskunde. Financieel en organisatorisch kan het en het is goed voor zowel samenleving als specialist.
Deze schaarste aan medisch specialisten is niet alleen schadelijk, maar bovendien onnodig en vaak zelf bewust gecreeerd. Beperking van het aantal opleidingsplaatsen en een numerus fixus voor de studie geneeskunde houden
de schaarste kunstmatig in stand. Door de markt haar werk te laten doen, zal vraag en aanbod in balans worden gebracht en de numerus fixus op termijn verdwijnen.
Er zijn geen goede redenen om het aantal opleidingsplaatsen niet structureel uit te breiden en de numerus fixus in stand te houden Wanneer het aantal opleidingsplaatsen en de numerus fixus ter discussie
worden gesteld, wordt steevast een aantal tegenwerpingen gemaakt:
- Er zou niet voldoende belangstelling zijn;
- Meer specialisten zou de zorg duurder maken;
- Meer specialisten zou leiden tot lagere kwaliteit;
- Het zou te duur zijn om meer specialisten op te leiden, zeker in verhouding tot andere studies.
Volgens de consultants wordt de schaarste aan medisch specialisten bewust in stand gehouden. In de periode 2002 en 2008 steeg de medisch specialistische zorg met 22 procent, terwijl het aantal medisch specialisten slechts met 7 procent toenam.
Het aantal studenten dat wordt toegelaten tot de studie – de numerus fixus – ligt al jaren op 2.850, terwijl jaarlijks t2,5 keer zoveel studenten zich aanmelden voor de opleiding.
Een groter aantal specialisten leidt volgens de consultants niet tot hogere zorguitgaven. Integendeel, zegt Collot d’Escury. ‘Met meer artsen heeft de patient meer te kiezen en zal de kwaliteit van de zorg toenemen. De arts loopt dan immers het risico dat zijn patienten weglopen.’