VWS bericht misleidend over Overheidscampagne Nederland zegt JA
Array
VWS bericht misleidend over Overheidscampagne Nederland zegt JA
Op 9 december berichtte het ministerie van VWS dat Nederland volmondig JA zegt tegen orgaandonatie. Er zijn namelijk 20.000 registraties méér bijgekomen in de maanden oktober en november èn 90% van de mensen die zich direct via de campagne hebben geregistreerd, hebben dat met een JA gedaan.
Volgens Stichting 2 Miljoen Handtekeningen en Stichting Transplantatie Nu!, die blij zijn met elke voorlichting op het gebied van orgaandonatie en -registratie, valt er echter nogal wat af te dingen op het huidige resultaat van de campagne. Hoe hoopvol is de overheidscampagne “Nederland zegt Ja†nu eigenlijk ècht?
Twintigduizend extra registraties willen ten eerste niet zeggen dat er nu ook 20.000 meer donoren zijn. Het betekent dat het aantal geregistreerden met 0,4% is toegenomen tot een totaal van nu circa 5,5 miljoen. Kil rekenwerk becijfert dat 20.000 extra registraties in de toekomst per jaar slechts maximaal een halve donor extra gaan opleveren in Nederland.
We rekenen verder, uitgaande van 30.000 registraties (waarvan 10.000 standaard) tijdens de eerste twee maanden in een campagne die met heel veel extra pers aandacht en reclame van start ging. Stel nu eens, dat dit getal zich gelijkmatig voortzet. Dan haal je per jaar 180.000 mensen over tot registratie. Dan kom je in het beste geval, gemeten over 3 jaar, op 540.000 registraties. Ook hier leert een kille rekensom dat dit maximaal 27 donoren per jaar oplevert, terwijl er bijna 200 patienten per jaar op een wachtlijst overlijden van de 1314 die er in totaal op staan. Deze actie ook stopt na drie jaar. En spenderen we dan over 5 jaar weer enkele miljoenen euro’s aan de volgende campagne?
Bijna zeven miljoen mensen zijn nog steeds niet geregistreerd in het Donorregister. De kern van het donorprobleem zal dus ook met een doorzettende stijging in die orde van grootte nooit worden opgelost.
Voor een campagne, die tot nu toe al ongeveer 1 miljoen euro gekost heeft – het hoogste sinds de invoering van de Wet op Orgaandonatie aan campagnegeld over dit onderwerp – en het gegeven dat alle partijen zich achter deze campagne hebben geschaard kan, als de respons inderdaad 20.000 is, het resultaat als uitermate mager worden betiteld.
Dan is er nog de kwestie of alle 20.000 registraties wel voortkomen uit de campagne van het ministerie.
NIGZ Donorvoorlichting schreef eind september, geheel los van de campagne, een brief aan circa 100.000 mensen die zich drie jaar geleden in Nederland hebben gevestigd. Zo’n aanschrijving aan een specifieke doelgroep werd vorig jaar voor het eerst ingevoerd en had toen een respons van 10% op 300.000 personen. Bij een zelfde respons op 100.000 personen hebben we het hier dan over 10.000 nieuwe registraties. Zijn deze ook meegenomen in de “extra†respons over oktober en november? Als dat zo is, is het resultaat van de campagne bijzonder teleurstellend te noemen.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de actie www.2miljoenhandtekeningen.nl, de burgerpetitie die pleit voor een actief donor registratie systeem (ADR) en per september van start ging? Nog een weg waar duizenden mensen mogelijk de link naar het Donorregister hebben kunnen vinden.
Er is nog iets vreemds aan de hand. De extra respons is vooralsnog niet in het Donorregister terug te zien, dus hoe kan men nu al spreken over een toename van 20.000 registraties? Een geregistreerde kan wettelijk namelijk pas meetellen als hij daadwerkelijk in het register raadpleegbaar is.
Ook is het lastig om de genoemde getallen die het ministerie noemt te verifieren. De respons van voorgaande jaren staat alleen in totaalcijfers genoemd en elke maand worden de meest recente cijfers gepubliceerd en die van een maand eerder verwijderd. Wie echter de cijfers van de laatste maanden heeft bewaard, komt tot een opmerkelijke conclusie: de aantallen van totaal geregistreerden vertonen zeker geen stijging:
Keuze/aantal maand
September Oktober November December
Keuze 1 2.560.421 2.562.514 2.558.542 2.558.401
Keuze 1A 548.890 550.175 549.841 550.469
Keuze 2 1.621.200 1.620.545 1.617.660 1.615.733
Keuze 3 589.060 589.591 588.942 5588.824
Keuze 4 100.123 100.251 100.176 100.143
TOTAAL 5.419.694 5.423.076 5.415.161 5.413.570
Keuze 1: Ja, Keuze 1A: Ja, met beperkingen, Keuze 2: Nee, Keuze 3: nabestaanden, Keuze 4: specifiek persoon beslist.
De meest recente cijfers dateren van 7 december, dus er zouden nu toch wel degelijk positieve resultaten in het register zichtbaar moeten zijn. Dat zijn ze niet en dat stemt weinig hoopvol.
De door het ministerie gepubliceerde cijfers zijn misleidend en zorgwekkend en de campagne vormt slechts een nieuwe druppel op een nog altijd gloeiende plaat. De door Ab Klink in 2007 ingestelde Commissie Terlouw adviseerde vorig jaar al dat de aanpak van de donorproblematiek alleen effectief kan zijn als er een combinatie van factoren in acht genomen wordt. Wetswijziging naar actieve donor registratie is een minstens zo grote voorwaarde voor succes als de factor voorlichting. Voorlichting op zichzelf zal niets opleveren, omdat mensen zich pas laten voorlichten als zij verplicht worden om bewust over het onderwerp orgaandonatie en registratie na te denken.
Burgerpetitie Stichting 2 Miljoen Handtekeningen strijdt samen met de Stichting Transplantatie Nu!, koepel van belanghebbende patientenverenigingen, voor invoer van een ADR-systeem. Een overgrote meerderheid van de Nederlanders is volgens onderzoek uit de laatste vier jaren ook voor invoer van een dergelijk systeem: indien je na verschillende brieven niets registreert, gaat men er van uit dat je donor wilt zijn. Keuzevrijheid van de huidige opties in het Donorregister blijven van kracht.
Bronnen: cijfers Nederlandse Transplantatie Stichting, NIPO onderzoek 2005, De Telegraaf peiling september 2009, Een Vandaag peiling 2 september 2009, Wat vindt Nederland? 26 oktober 2009.
Bron: Stichting 2 Miljoen Handtekeningen:
