Gezichtsbedekking uit of aan? MedicalFacts vroeg het aan moslims en artsen
Array
In navolging op eerdere artikelen op MedicalFacts komt de discussie op gang dat gezichtsbedekking de communicatie met zorgverleners niet zou mogen verstoren. V&VN vindt dat een verpleegkundige of verzorgende een patient mag vragen haar boerka af te doen. Gezichtsbedekkende kleding zoals een boerka, nicap, spiegelende zonnebril, helm of bivakmuts mogen de diagnose en behandeling van patienten en daarmee de kwaliteit en veiligheid van de zorg niet in gevaar brengen. Alleen geeft V&VN geen handvat aan haar achterban. En ook met het artikel van V&VN blijkt dat er behoefte is aan richting voor interculturalisatie vraagstukken in de zorg. De KNMG reageerde al eerder. Maar stekelde dat als moslima’s na uitleg weigeren de boerka af te zetten toch zorg geleverd moet worden. Maar soms kan men ondanks de boerka de zorg niet leveren. Denk aan aandoeningen aan het gelaat maar ook geestelijke gezondheidszorg kan men niet goed leveren met gezichtsbedekking.’
Ook in het VUmc is men bezig met dit onderwerp interculturalisatie.
Het VUmc stelt: Een organisatie die laagdrempelige zorg wil bieden, moet een afspiegeling zijn van de wijk waarin zij opereert. Door die zorg aan te bieden in de eigen cultuur en of taal van clienten, hebben zij de keuzemogelijkheid om voor een hulpverlener te kiezen die wel of juist niet uit de eigen cultuur komt.” Zorg in de eigen taal en cultuur kan veel effectievere zorgverlening opleveren. “Met het geloof en de cultuur als ingang, via wat zingeving voor mensen betekent, kunnen mensen in hun kracht komen. En dat is bij psychische klachten vaak essentieel.”
Het dragen van gezichtbedekking heeft in de afgelopen jaren, voor zover mij bekend, niet geleid incidenten waarbij het tot echte conflicten kwam en het heeft, voor zover ik weet, ook niet geleid tot minder goede zorg voor mensen wiens gezicht niet zichtbaar was. Toch vrees ik een al te specifieke uitspraak van het CBG. Zorgverleners hebben in hun werk te maken met patienten met gezichtsbedekking. Maar ook met geweld en misverstanden door culturele verschillen zoals in Tilburg. Sommige allochtonen doen een terecht beroep op discriminatie anderen misbruiken het recht op gelijke behandeling door hard discriminatie te roepen en dit als groot rook gordijn op te trekken om de aandacht af te leiden van eigen wandaden.En in hoeverre belemmert een gezichtbedekking de diagnose? En als een arts een vrouw met boerka niet wil behandelen, wil je dan als patient maar ook als arts niet liever een andere arts de patient behandeld worden? Van een vertrouwens relatie is er dan sowieso al geen sprake. Maar wiens verantwoordelijkheid is het en welk recht moet je wel of niet hanteren? Ik heb me er wat meer in het onderwerp verdiept en kwam in gesprek met artsen en moslims tot verrassende inzichten.
In gesprek met diverse huisartsen en specialisten kwam eigenlijk maar een zaak naar voren: De Boerka blijft aan mits het de diagnose en/of behandeling niet belemmerd. Vooral huisarts Mol uit Capelle a/d IJssel was er heel stellig in. Je kan je voorstellen dat een melanoom in een gezicht niet zonder boerka goed gediagnosticeerd kan worden. Dan moet er een oplossing komen. Meestal gaat de boerka dan wel af, of we zoeken een andere oplossing.
Ik merk in de gesprekken met artsen steeds meer, dat kleding en dus ook gezichtbedekking een ondergeschikte rol spelen in de diagnose op basis van verbale communicatie. Immers, patienten die buiten bewustzijn zijn, kunnen ook behandeld worden en daar kan je ook niet mee overleggen. Verbale communicatie met Boerka hoeft geen storende factor te zijn. Artsen geven ook aan dat zeker de huisartsgeneeskunde een praktisch aspect een rol speelt. Het spreekuur is per patient maar 10 minuten, als je een moslima vraagt zich te ontkleden kost dit veel alleen al veel tijd. Terwijl je met Boerka aan, in veel gevallen net zo goed een diagnose kan stellen zonder allerlei moeilijke gesprekken en mogelijk heisa.
Een multicultureel personeelsbestand is een mooi ideaal maar nog lang niet overal voor handen. Niet dat het altijd van een leien dakje gaat, al die culturen bij elkaar. Wantrouwen is er ook, maar juist door misverstanden of conflicten uit te praten en op te lossen, kom je als team sterker bovendrijven. Je hebt elkaar nodig om de beste zorg te verlenen voor de diverse groep clienten stelt het VUmc.
Vervolgens ben ik in gesprek gegaan met de moslims die ik ken en wel vaker bevraag over de islam in relatie tot gezondheid. Ik heb een aantal heren gesproken en die kwamen ook met, voor mij, verrassende en verhelderende antwoorden . En daar bleek, zoals ik al verwachtte, dat ditzelfde probleem ook van toepassing is in Turkije. Niet iedereen is daar Islamitisch en een kleine groep draagt een gezichtsbedekking. Ook dit leidt daar wel eens tot misverstanden en problemen.
De Turkse moslims gaven een heldere oplossing.In de Islam gaat gezondheid boven alle andere regels. Religieuze regels hoeven niet worden nageleefd als dat ten koste gaat van de gezondheid. Dus als het medisch noodzakelijk is gaat de boerka uit! Wil de patient hem niet uitdoen, dan zoekt de patient een andere arts. En als er geen andere arts is die kan helpen met boerka is het eigen verantwoordelijkheid. Want de islam verplicht je niet om een boerka te dragen al het je gezondheid in gevaar brengt. Het dragen van een boerka is overigens een eigen keus. Ook gaf een van de mannen eerlijk toe dat zijn vrouw niet zo goed Nederlands sprak maar dat ze meestal alleen naar de dokter gaat en zelf de verantwoordelijkheid neem om uit te leggen wat er aan mankeert en dat dit altijd goed gaat. Het gaat om de vertrouwensrelatie en het wederzijdse respect. Hetgeen in Utrecht is gebeurd, gebeurd in Turkije ook regelmatig alleen wordt er dan niet zo’n heisa van gemaakt.
Ik hoop dan ook dat meer beroepsorganen in de zorg het onderwerp interculturalisatie in de zorg bespreekbaar gaan maken en hiervoor met de achterban in discussie zullen gaan om te komen tot wederzijds begrip . Ook hoop ik dat het CGB een algemene uitspraak gaat doen in plaats van alleen een uitspraak in dit specifieke geval. Er is duidelijk behoefte aan een algemene gedragsregel die ruimte geeft aan werkbare situaties voor zorgverleners. Wat mij betreft is er een heldere richtlijn niet moeilijk. Als het medisch gezien noodzakelijk is dat gezichtsbedekking af moet dan mag een arts dat gewoon verzoeken. Een arts die zichzelf niet in staat acht een goede diagnose te stellen kan een patient goed gemotiveerd uitleggen waarom het nodig is de gezichtsbedekking te verwijderen en de arts dient wel duidelijk aan te geven waarom de behandeling of onderzoek door de boerka wordt bemoeilijkt of zelfs onmogelijk wordt gemaakt. Indien de patient hier geen gehoor aan wil geven mag de arts weigeren deze patient te behandeling zonder dat dit in strijd is met de wet gelijke behandeling. Indien het mogelijk is kan een arts ook een andere arts op te roepen.
De vraag wiens verantwoordelijkheid het is, is een juridische kwestie. Wellicht dat daar ook eens een juridisch antwoord op kan worden gegeven. Want dat is in een klap duidelijk hoe geloofsovertuiging, mening en gezondheid zich juridisch tot elkaar verhouden.
Artikelen van het VUmc over interculturalisatie in de zorg:
Een begripvolle en open houding gewenst
Begrip voor cultuurverschillen van de patienten moet topprioriteit zijn voor VUmc.
One thought on "Gezichtsbedekking uit of aan? MedicalFacts vroeg het aan moslims en artsen"
Comments are closed.
Een paar weken geleden moest ik een gehoortest ondergaan, en toen ik in de wachtkamer zat, kwam er een moslim gezinnetje binnen, waarvan de moeder in volledige boerka gehuld ging. Dat is voor een Hollandse jongen visueel even een verassing, maar behalve de opvallende verschijning vanwege een boerka was er niets aan de hand. Het kind speelde aan de kindertafel en de ouders zaten er bij in ontspannen sfeer. Geen agressieve oogblikken zoals bovenstaande foto suggereert. Maar als ik in huis geen schoenen draag, dan kan ik van mijn gasten op bezoek (in mijn eigen huis wel te verstaan) ook verlangen dat zij hun schoenen uit doen… Ik hoef met niet aan hen aan te passen, maar de vraag is dan wel hoever moet mijn gastvrijheid gaan? En in hoeverre moet je ergens een probleem van maken? Maar ik deel wel de mening van Mr. Rijken KNMG.
Als ik motor rijd heb ik toch ook een helm op met eventueel racebivakmutsje eronder? En ‘we’ kijken echt niet allemaal woest vanachter ons bivakmutsje…. Ofwel zoals er situaties zijn die gezichtsbedekking wenselijk maken, bestaan er ook situaties die juist het tegendeel verlangen zoals een bezoek aan de bank, of… inderdaad een bezoek aan de dokter als diegene dat verlangt voor zijn/haar werkzaamheden. Immers een geneesheer moet een totalere indruk van de client kunnen krijgen… ook vanuit de preventieve diagnostiek gezien. Het beschouwen van het welzijn van de client is immers in een algemene verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder.