Problematiek rondom de toegang tot medisch noodzakelijke zorg voor ongedocumenteerde migranten
Array
Dokters van de Wereld heeft met de aan de vaste commissie voor VWS aangeboden publicatie uw aandacht gevraagd voor het recht op medisch noodzakelijke zorg voor ongedocumenteerde migranten en heeft in deze publicatie ervaringen en inzichten van ruim vier jaar werken met ongedocumenteerden gebundeld. Dokters van de Wereld pleit voor een betere toegang tot de zorg voor ongedocumenteerden.
In genoemde publicatie geeft Dokters van de Wereld de bevindingen weer over de toegankelijkheid tot medische noodzakelijke zorg van ongedocumenteerde migranten voor de jaren 2007 tot en met 2009. In de publicatie neemt Dokters van de Wereld bij dit onderwerp mede in aanmerking de op 1 januari 2009 in werking getreden wettelijke regeling1 op grond waarvan zorgaanbieders een bijdrage kunnen vragen als zij medisch noodzakelijke zorg verlenen aan vreemdelingen die op grond van de Koppelingswet vanwege hun verblijfsstatus zijn uitgesloten van toegang tot de sociale zorgverzekeringen. Illegaal verblijvende vreemdelingen hebben in voorkomend geval wel behoefte aan medisch zorg. Nederland kent geen wetgeving die het verlenen van medische zorg aan wie dan ook verbiedt. Integendeel, zorgaanbieders zijn uit hoofde van hun professionele verantwoordelijkheid verplicht om in voorkomend geval in aanmerking komende zorg te verlenen. Iedere zorgaanbieder bepaalt binnen de regels van de beroepsethiek of en in welke mate hij bereid is mensen te helpen die niet in staat zijn daarvoor te betalen. In beginsel zal de rekening van verleende medisch noodzakelijke zorg aan een illegaal worden gepresenteerd. Indien hij in betalingsonmacht verkeert, worden zorgaanbieders geconfronteerd met onbetaalde rekeningen. Op grond van hiervoor genoemde wettelijke regeling kunnen zorgaanbieders in aanmerking komen voor financiering uit collectieve middelen onder door de wet aangegeven voorwaarden. Zorgaanbieders kunnen de uitvoerder van de regeling, het College voor zorgverzekeringen (CVZ) een financiele bijdrage vragen als de vreemdeling de rekening van de zorgaanbieder niet zelf kan betalen en de zorgaanbieder dientengevolge inkomsten derft. Het betreft hier dus geen semi-verzekering voor betrokkenen.
Uitgangspunt van de wet is dat de illegaal de kosten van aan hem verleende medisch noodzakelijke zorg zelf aan de zorgaanbieder betaalt. Voor de kosten van verleende medisch noodzakelijke zorg die de zorgaanbieder niet op de illegale patient kan verhalen, biedt de wettelijke regeling een bijdragemogelijkheid. In de wet staat die zorg gedefinieerd als zorg of overige diensten als bedoeld in artikel 11 van de Zvw of in artikel 6 van de AWBZ, met uitzondering van bij of krachtens algemene maatregel van bestuur aan te wijzen vormen van zorg of diensten.3 Dit overigens voor zover de zorgaanbieder dit gezien de aard van de prestaties en de verwachte duur van het verblijf van de vreemdeling medisch noodzakelijk acht.
In de rapportage geeft Dokters van de Wereld aan dat in deze wettelijke regeling belangrijke medisch noodzakelijke zorg ontbreekt, zoals tandheelkundige zorg en fysiotherapeutische zorg voor patienten boven 21 jaar. Dokters van de Wereld doet de aanbeveling deze zorgvormen op te nemen. Het belangrijkste uitgangspunt van de wettelijke regeling dat de illegaal verblijvende vreemdeling de kosten van aan hem verleende medisch noodzakelijke zorg zelf aan de zorgaanbieder betaalt geldt voor alle soorten zorg, dus ook voor tandheelkundige zorg. Als er tandartszorg aan illegalen wordt verleend die in de Zvw of de AWBZ is opgenomen kan een zorgaanbieder onder voorwaarden dus daarvoor een bijdrage vragen. Tandartszorg die niet daaronder valt Âmet name tandartszorg voor volwassenen- valt buiten de bijdrage- mogelijkheid. Reden waarom hiervoor is gekozen is dat de regering het onwenselijk acht dat voor personen die in geen enkel land bijdragen aan de solidariteit en bovendien niet rechtmatig in ons land verblijven, een ruimere invulling van het begrip medisch noodzakelijke zorg zou gelden dan voor personen die wel bijdragen aan de solidariteit en wel rechtmatig verblijven. Om die reden is voor zorg die niet in het AWBZ- of Zvw-pakket zit, geen bijdragemogelijkheid opgenomen. Dat geldt dus ook voor tandartszorg.
Het CVZ heeft aan de kaakchirurgen van de door haar gecontracteerde ziekenhuizen de vraag voorgelegd in hoeverre effecten voor de tweedelijnszorg zich tot op heden hebben voorgedaan. Het CVZ geeft aan dat uit dit, eenvoudige, onderzoek, blijkt dat deze substitutie zich slechts in zeer beperkte mate heeft voorgedaan.
Uit het onderzoek is gebleken dat bij een oneigenlijke doorverwijzing de verwijzende tandarts doorgaans door de kaakchirurg op zijn verantwoordelijkheid aangesproken wordt. Incidenteel is sprake van een terechte doorverwijzing van illegalen naar de kaakchirurg als gevolg van verwaarlozing van de mondzorg. Maar dergelijke doorverwijzingen kwamen ook in voorgaande jaren voor waarbij de verwaarlozing, vanuit ervaringen met de mondzorg in het land van herkomst, ook voortkwam uit angst voor de tandarts. Het CVZ heeft over het eerste halfjaar van 2009 voor 23 illegalen nota’s ontvangen voor kaakchirurgie. Ook hieruit blijkt, zo geeft het CVZ aan, dat slechts incidenteel sprake is van doorverwijzing naar de kaakchirurg.
Er is voor minister Klink geen aanleiding de principiele keuze te doorbreken en voor illegalen een ruimere invulling van het begrip medisch noodzakelijke zorg te geven en een wetswijziging van artikel 122a van de Zorgverzekeringswet voor te bereiden voor een ruimere vergoedingsmogelijkheid van tandheelkundige hulp aan illegalen.
