9 op 10 apothekers stellen dat preferentiebeleid negatieve gevolgen heeft voor kwaliteit zorgverlening
Array
Ruim 9 op de 10 apothekers stellen dat het preferentiebeleid negatief uitpakt voor de kwaliteit van de zorg aan patienten. Niet alleen blijkt dat chronische patienten die een geneesmiddel al langer gebruiken slecht kunnen reageren op goedkopere varianten. Ook maken patienten fouten als zij plotseling nieuwe medicijnen krijgen voorgeschreven. Dat blijkt uit onderzoek van Atos Consulting naar de gevolgen van het preferentiebeleid. Hoewel dit beleid heeft geresulteerd in forse besparingen van ruim 350 miljoen worden apothekers geconfronteerd met grote financiele lasten en vreest bijna de helft voor een faillissement. Bijna 40 procent van de apotheken proberen te overleven door aansluiting te zoeken bij een keten. Atos Consulting schetst ingrijpende gevolgen voor marktverhoudingen zorgsector.
Het preferentiebeleid, dat sinds 1 juli 2008 van kracht is, heeft tot doel de kosten van geneesmiddelen – 10 procent van de totale zorguitgaven in Nederland – substantieel te beperken. Om dit bereiken, vergoeden verzekeraars uitsluitend nog de meest goedkope variant. Hoewel tussen 2008 en 2009 de totale omzet van generieke geneesmiddelen vrijwel is gehalveerd – wat overeenkomt met een besparing van meer dan 350 miljoen euro – blijkt ook dat sprake is van zeer ingrijpende effecten op de inrichting van de markt, benadrukt Philip van Kappen, Principal Consultant van Atos Consulting. “Verzekeraars hebben de regie naar zich toegetrokken. Dit heeft een rechtstreekse uitwerking op de aanbodkant – leveranciers van farmaceutische middelen – en distributiekanalen als groothandels en apotheken. Niet alleen zagen apothekers de hoge kortingen die zij op de inkoop van generieke geneesmiddelen incasseerden als sneeuw voor de zon verdwijnen. Bovendien drukken de financiele gevolgen onevenredig zwaar op hun schoudersâ€, vertelt Van Kappen. “Een rekening die uiteindelijk door de patient wordt betaald. Deze krijgt te maken met kwalitatief mindere of minder goed bij de patient passende medicijnen. Geneesmiddelen die bovendien lang niet altijd op voorraad zijn en bij de apotheek om de hoek kunnen worden opgehaald.â€
Negatieve gezondheidseffecten
Uit het onderzoek blijkt dat apotheken ruim een kwart van de tijd kwijt zijn aan zaken die aan het preferentiebeleid zijn gerelateerd. Zoals voorlichting aan patienten, een complexer inkoopbeleid – voor sommige geneesmiddelen hebben zij 5 verschillende merken op voorraad, omdat verzekeraars een voorkeur hebben voor verschillende leveranciers – en het corrigeren van fouten bij het innemen. Zo komt het regelmatig voor dat oudere patienten in de war raken, omdat zij ineens nieuwe medicijnen hebben gekregen. Maar liefst 91 procent van de apothekers vreest bovendien voor negatieve gezondheidseffecten. Zo reageren veel chronische patienten slecht op hetzelfde geneesmiddel van een andere fabrikant. Dit komt doordat de werkzame stof weliswaar hetzelfde is, maar hulpstoffen verschillen. Ook maakt bijna de helft van de apothekers zich zorgen over een faillissement en 39 procent verwacht aansluiting te zoeken bij een keten.
Groothandel houdt hand op knip
Voor de groothandel geldt dat zowel de logistiek als het voorraadbeheer zeer complexe processen zijn geworden. Dit komt doordat veel apotheken per zorgverzekerde verschillende medicijnen bestellen. De groothandel zet dan ook alles op alles om de kosten in de hand te houden. Met als resultaat dat apotheken bij het afleveren van bestellingen steeds vaker per rit moeten betalen. Zij bestellen op hun beurt minder geneesmiddelen en blijven of met hogere voorraden zitten of moeten genoegen nemen met een lager serviceniveau. Hierdoor kunnen patienten lang niet altijd terecht voor het benodigde geneesmiddel. Bovendien heeft het personeel minder tijd voor hen, omdat voorraadbeheer en logistiek alle aandacht opeisen. Daarnaast erkent 44 procent van de apothekers bij verschillende leveranciers te shoppen om geneesmiddelen tegen hogere kortingen direct geleverd te krijgen. Dit betekent dat op verschillende momenten per dag leveringen binnenkomen die door het personeel verwerkt moeten worden. Tijd die ook ten koste gaat van patienten.
De markt voor generieke geneesmiddelen is lang niet meer zo lucratief als vroeger. Tussen 15 en 20 procent van de gerealiseerde kostenbesparingen gaat ten koste van marges van leveranciers. Hierdoor ligt consolidatie op de loer en begeven zich steeds minder spelers in deze markt. Dit biedt kansen aan kleinere leveranciers uit lage-lonenlanden of leveranciers die hun producten uit zulke landen betrekken. De grote focus op kostenbesparingen gaat echter vergezeld van risico’s. Zo zijn er zorgen over de kwaliteit en leverzekerheid van medicijnen. Zo dumpen sommige fabrikanten oude partijen pillen in Nederland en is weinig zicht op de kwaliteit van geneesmiddelen uit lage-lonenlanden. Desondanks dient een deel van de oplossing zich Atos Consulting in komende jaren aan. Van Kappen: “Naar verwachting gaan zorgverzekeraars zich onderscheiden op de kwaliteit van zorgverlening. Dit doen zij door met zorgaanbieders afspraken te maken over aanvullende diensten, hogere serviceniveaus en innovatie. Een voorbeeld is Agis, dat sinds kort apotheken beloont die investeren in een betere kwaliteit. Wij verwachte dat andere verzekeraars vergelijkbare initiatieven zullen nemen.â€
Bron: Atos Origin
