Betere thuiszorg voor hetzelfde budget? Het kan!
Array
Bezuinigingen zullen er zeker komen, zoveel is inmiddels wel duidelijk. Dus ook in het zorgbudget. Toch zou ik op deze plek willen pleiten voor besparingen van een geheel andere aard, want het is in mijn bedrijf heel goed mogelijk gebleken om uitstekende service te leveren en aan het eind van het jaar geld over te houden van de beschikbare zorgbudgetten. Hoe gaat zo iets in zijn werk bij een particuliere bureau?
Ten eerste heb ik de beslissing genomen om de client centraal te stellen, immers zonder klant, geen onderneming. De thuiszorg is natuurlijk per definitie een branche die erg arbeidsintensief is, omdat wij met mensen te maken hebben,  mensen die bovendien zorg nodig hebben. De uitdaging is dan om de client in zijn waarde te laten, niet over hun hoofden heen gaan beslissen en zoveel mogelijk tegemoet te komen aan individuele wensen. Dat alles is mogelijk door heel precies te sturen, kosten te beheersen, processen te optimaliseren – o.a. door een goede automatisering – en tenslotte fantastische zorgverleners. Haesebroeck heeft geen personeel in dienst, maar werkt samen met zzp-ers, op hun beurt dus weer kleine ondernemers in de zorg.
Persoonsgebonden Budget
Een ander component dat de zorg via Haesebroeck uiteindelijk goedkoper maakt is het gebruik van het Persoonsgebonden Budget (PGB). Het PGB is de tegenhanger van Zorg in Natura (ZIN). Chronisch of langdurig zieken hebben de keuze tussen deze twee vormen van zorg. Echter, het Zorgkantoor hanteert in geval van ZIN een opslag van 25% en met PGB krijgt de zieke 100% van het zorgbudget in handen. Dat is de eerste besparing.
Daarna is het zaak om goed in te kopen. Dit inkopen van zorg doet Haesebroeck voor haar clienten met verve. Wij kennen de weg en de regels en zorgen ervoor dat onze clienten hun budget op de meest rendabele manier besteden. Blijkbaar doen wij dat zo goed dat het vaak voorkomt dat aan het eind van het jaar clienten nog 25% van hun budget over hebben. Dat geld stroomt overigens terug naar de AWBZ. Dat is de tweede besparing.
Schaalgrootte is van belang. Kleinschaligheid is een manier om zuinig te ondernemen. In juni 2009 zei staatssecretaris Jet Bussemaker dat kleine organisaties in de thuiszorg aantoonbaar beter presteren dan de grote. Daarbij is dan meestal sprake van een combinatie van een lage overhead, persoonlijke service, optimale efficientie en een regionaal karakter. Kleinschaligheid betekent ook snel schakelen, flexibiliteit, prettig voor de client bij veranderende omstandigheden. En het betekent ook de terugkeer van de menselijke maat. De client staat absoluut centraal in een kleine organisatie, en voelt zich daardoor gehoord en gezien. Op al deze punten scoort Haesebroeck een dikke voldoende. Dat is de derde besparing.
Zeer gemotiveerd en flexibel
Dan de zorgverleners. Indien ze werken als zzp-er zullen ze zeer gemotiveerd en flexibel zijn (geen werk of ziekte betekent geen inkomen). Die houding is goed voor de client en de thuiszorgorganisatie waarmee ze samen werken. Het feit dat ze ‘eigen baas’ zijn geeft hen het gevoel controle te hebben over hun werk. Men voelt zich beslist geen speelbal van Haagse regels en er wordt in deze groep dan ook niet geklaagd over een te laag inkomen. Niemand gaat naar het Malieveld om te demonstreren voor hogere salarissen. Dat is de vierde besparing.
Nu dreigt het gevaar dat deze aanpak de chronisch zieke ‘afknijpt’ door het zorgpakket wel heel erg op maat te snijden. Niets is minder waar. Wij krijgen dagelijks dankbetuigingen binnen per post en e-mail – en regelmatig postuum in een overlijdensadvertentie – waarin Haesebroeck bedankt wordt voor de uitstekende zorg. Met name de persoonlijke aandacht wordt keer op keer genoemd.
Dit goede gevoel over onze soort van dienstverlening ligt – volgens mij – hoofdzakelijk bij de inzet van PGB’s. Clienten die daarvan gebruikmaken ervaren het systeem als emanciperend, het maakt hen mondiger, zelfstandiger, niet langer machteloos.
Groot verschil
En hier ligt dus het grote verschil met de reguliere zorg, de thuiszorgorganisaties die zijn voortgekomen uit de vroegere kruisverenigingen. Na de oprichting van de thuiszorg werd deze nieuw bedrijfstak – die helemaal niet kon ondernemen, dat hadden ze nog nooit hoeven doen – voor de leeuwen geworpen. Soms ging het goed, vaak ging het fout. Een aantal zeer grote thuiszorgorganisaties is inmiddels failliet en staat onder curatele van de (demissionair) minister van Volksgezondheid. Tel daarbij op de enorme bureaucratie en overhead in de vorm van grote Zorgkantoren en het beeld is compleet.
De reguliere thuiszorgorganisaties zetten bijna nooit een PGB in voor hun client. Op dit moment maken slechts 80.000 mensen gebruik van een PGB, zo’n 10% van het totaal aantal thuiszorgafnemers.  Vinden deze organisaties het te lastig – men is verplicht een administratie te voeren – of is ZIN lucratiever? In ieder geval is het zo dat bij ZIN de client 0 inspraak heeft en dat met persoonlijke voorkeuren geen rekening gehouden kan worden. Deze uitgangspunten zijn financieel natuurlijk een stuk aantrekkelijker dan de wensen van een mondige client, die bovendien in een situatie verkeert die plotseling kan veranderen.
Weg met de bureaucratie? Het kan!
Een andere vorm van bezuinigen zou kunnen liggen in het wegnemen van belemmeringen door bureaucratie. CIZ, de instantie die de indicaties voor zorg vaststelt, krijgt jaarlijks 1,13 miljoen aanvragen voor de kiezen. Dat soort getallen bevordert niet de snelheid en de kwaliteit van handelen. Thuiszorgorganisaties worden daardoor bijna gedwongen om mee te gaan met deze werkwijze, immers men is van deze instantie afhankelijk. Het verschil in afhandeling van aanvragen wordt pijnlijk duidelijk als clienten privé (zonder indicatie) kortdurende zorg bij ons afnemen: de hulp staat binnen 1 uur op de stoep.
Dit vertragingstraject via CIZ is een van de dingen die sterk verbeterd kunnen worden. Er kan heel veel kostbare tijd en dus geld bespaard worden als de indicatieprocedure gedaan mag gaan worden door een gecertificeerde zorgaanvrager werkzaam bij een thuisorganisatie. Zo’n persoon is uitstekend in staat de zorgvraag te beoordelen, eventueel in overleg met huisarts e/o specialist, en kan aan de hand daarvan snel een indicatie vaststellen. Vanzelfsprekend zal er controle uitgeoefend moeten worden op dit traject en de uitdaging is dan om dat niet opnieuw te laten verzanden in bureaucratie. Lage indicaties mogen overigens al wel door de grote reguliere thuiszorgorganisaties zelf worden afgehandeld, maar dit geldt dan weer niet voor de bureaus die op basis van PGB werken.
Een andere, betere manier van werken
De reguliere thuiszorgorganisaties (en Zorgkantoren) zullen moeten leren ondernemen, daar komt het basaal op neer. De tijd is al lang voorbij dat de bomen tot in de hemel groeiden. Bezuinigingen zijn daarbij niet het toverwoord, maar wel: efficient(er) werken, minder overhead, elk dubbeltje omdraaien, de zorg dichter bij de client brengen, o.a. door vaker PGB’s in te zetten (een besparing van 3,7 miljard euro is haalbaar volgens een ambtelijke werkgroep). En vooral: veel meer aandacht voor de client en de zorgverleners. Misschien is het met deze ingredienten al mogelijk om de thuiszorg een kostenbesparende impuls te geven zodat bestaande budgetten onaangetast blijven. Dat zal moeilijk zijn, maar niet onmogelijk. Mijn bedrijf is – in het klein – een voorbeeld van zo’n beleid.
Haesebroeck Particuliere Thuiszorg levert clienten uitstekende, persoonlijke zorg, biedt werk aan 250 ziekenverzorgenden en verpleegkundigen die een goed inkomen hebben. Als directeur verdien ik mijn eigen salaris. De zorg is precies op maat, er wordt geen cent AWBZ geld verspild. Alle partijen zijn zeer tevreden. Zo kan het dus ook.
Elisabeth Buijtelaar
Directeur-eigenaar Haesebroeck Particuliere Thuiszorg
Wassenaar
Handige links:
Thuiszorg
Thuisverpleging
Terminale zorg
Palliatieve zorg
Ouderenzorg
Nachtzorg
Particuliere thuiszorg
Zorgverlener
Transferverpleegkundige
