Kind/adolescent & alcohol: ‘Je wordt er dom van!’

Alcohol vóór je zestiende is gevaarlijk. De schade die alcohol toebrengt aan het zich nog ontwikkelende brein is groot en kan, zeker bij overmatig alcoholgebruik verstrekkende gevolgen hebben. Wie kent niet de oude campagneleus ‘Alcohol maakt meer kapot dan je lief is’? Dat is nog steeds zo, tegenwoordig ook bij de jeugd. Internist Allert Vos en kinderarts Gordon Slabbers waarschuwen voor het gevaar van alcohol: “je wordt er dom van!”

De beide artsen van ziekenhuis Bernhoven zien met regelmaat kinderen en jong volwassenen in het ziekenhuis. “Gemiddeld eens in de drie weekenden komen via de Spoedeisende Hulp kinderen binnen die in coma zijn geraakt door overmatig alcoholgebruik. Dan hebben we het met name over kinderen en jongeren tussen de 13 en 18 jaar. We beginnen met het toedienen van grote hoeveelheden vocht. De volgende dag komen deze kinderen bij, waarna de ouders zich vaak diep beschaamd bij ons melden.”

“Bij de jongens en meisjes die bij ons binnenkomen is meestal sprake van een promillage tussen de 1 en 3. Dat is hoog als je bedenkt dat 0,5 promille de maximaal toegestane hoeveelheid is. Bovendien verschilt het effect per persoon, afhankelijk van je lichaamsbouw en sekse. Bij een promillage van 1 tot 3 moet je denken aan gemiddeld zeven à tien glazen bier, maar meestal is het veel meer. Veertig glazen wordt heel normaal gevonden! Helaas gaat het niet alleen om incidenten maar zien we jongeren geregeld terug. Als we een jongere voor de tweede maal terugzien, melden wij dit bij bureau Jeugdzorg.” Behalve een melding aan bureau Jeugdzorg, vindt ook een verwijzing plaats naar de alcoholpoli van het Eindhovense St. Catharinaziekenhuis voor nazorg en om herhaling te voorkomen. “Gelukkig zien we in het overgrote deel van de gevallen dat ouders en kind gehoor geven aan die verwijzing.” Wat Gordon en Allert absoluut willen benadrukken is dat het alcoholprobleem bij jongeren “in alle lagen van de bevolking voorkomt.”

Topje van de ijsberg

Met net zo veel nadruk melden Slabbers en Vos dat de kinderen die in het ziekenhuis komen slechts het topje van de ijsberg zijn. “Het gaat om ongeveer 40.000 kinderen die we niét zien. Zij drinken wijn, bier, breezers enzovoort maar bereiken niet het stadium van comazuipers. Dat is niet minder ernstig. Bij die kinderen wordt ook een enorme schade aangericht. En dat is misschien nog wel ernstiger. Zij worden niet gezien op de spoedeisende hulp (SEH) en denken zelf dat drinken niet gevaarlijk is. Een misvatting. De schade is er niet minder om!”

Het alcoholprobleem onder jongeren zien Vos en Slabbers in eerste instantie als een opvoedkundig probleem. “Het is de taak van ouders om grenzen aan te geven en te bewaken. Het is bewezen dat kinderen die tot hun zestiende een drinkverbod hebben, op hun achttiende veel minder drinken. Als een kind vraagt of het ook een slokje bier of wijn mag, moet je als ouder echt gewoon neen zeggen. Het argument ‘één slokje kan geen kwaad, ik kan er beter bij zijn dan heb ik er oog op’ geldt absoluut niet! Zeggen dat je lever kapot gaat heeft geen invloed op kinderen. Wél als je zegt dat je er dom van wordt. Want dat is echt zo en de meeste kinderen willen niet dom zijn.”

Kapot is kapot

Lichaamscellen hebben de eigenschap dat ze zich herstellen. Maar dat geldt niet voor hersencellen. “Kapot is kapot”, waarschuwen de beide artsen. “Met ieder glas alcohol vindt afbraak van hersencellen plaats en die schade is onherstelbaar. Het brein van kinderen en jong-volwassenen groeit nog tot het 24ste levensjaar. De in die levensfase afgebroken hersencellen groeien niet aan. We zien dan ook bij stevige jeugdige drinkers symptomen die lijken op het syndroom van Korsakov.”

Korsakovsyndroom

De verschijnselen van het syndroom van Korsakov lijken op die van dementie bij ouderen:

Aantasting van het korte termijngehuegen

Desorientatie van plaats en tijd,

Last van angst- en paniekaanvallen

Moeite met het maken van plannen en het in actie komen

De hersenen van mensen met het Korsakovsyndroom zijn 10-15% gekrompen. Op hersenscans is dit aantoonbaar.

Alcoholgebruik onder de jeugd is een maatschappelijk probleem. “Indrinken voordat de jeugd een avondje gaat stappen is heel gewoon. Ouders hebben onvoldoende controle of wuiven het probleem weg. Ouders hebben ook een voorbeeldfunctie. Dat ene glaasje wijn bij het eten is minder onschuldig dan het lijkt. Maar niet alleen het ouderlijk gezag speelt een belangrijke rol. Ook het groepsgedrag is van invloed. Het is vooral stoer om te drinken en zeg jij maar eens nee als al je vrienden er flink tegenaan gaan! Onze samenleving heeft het zogenaamde sociale drinken gaccepteerd. Het blijft vaak niet bij het ene glaasje wijn of bier. Zes, zeven glazen, het is heel gewoon. Wat ouders zich echt moeten bedenken is dat de schade die alcohol aanricht bij een kind vele malen groter is dan bij een volwassene.”

Voorlichtingsavond in Bernhoven

Op 8 en 12 juli verzorgt ziekenhuis Bernhoven een voorlichtingsavond ‘Kind/adolescent en alcohol, je word er dom van’. Gordon Slabbers en Allert Vos verzorgen een prikkelende presentatie rond dit thema. Daarnaast is er ruimte voor vragen en interactie. De bijeenkomst vindt op 8 juli plaats in het ziekenhuis in Oss, en op 12 juli op de locatie Veghel. Aanvang 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur. Deelname is gratis, meldt u aan bij het Patienten Service Bureau 0412-621120 of per e-mail: [email protected] o.v.v. voorlichtingsavond Kind/adolescent en alcohol.

Karel Bruinsma

Werkzaam als adviseur communicatie en patiëntenvoorlichting in ziekenhuis Bernhoven. Voorheen als communicatieadviseur werkzaam bij Vizier (tegenwoordig Dichterbij), verstandelijk gehandicaptenzorg.
Tevens auteur van het boek 'Ouwe Tinus' over de geschiedenis van de St. Augustinusstichting in Gennep en freelance redacteur human interest en beeldende kunst.

Recente artikelen