Stressmanagement bespaart kosten enorm

Stress is een ernstige verstoring van het evenwicht tussen de eisen die door een bepaalde situatie worden gesteld een de capaciteiten die aanwezig zijn om aan die situatie heet hoofd te bieden, terwijl de hantering van deze situatie belangrijke gevolgen heeft. Deze definitie geeft de Vlaamse hoogleraar Theo Compernolle in de nieuwste editie van zijn handboek Stress: Vriend en Vijand. Het boek bestaat uit deel1: Stress en Veerkracht (pp 1-226)  en deel 2: Stressmanagement, op het werk en individueel (pp 227 – 317).

In het eerste deel becijfert Compernolle uitvoerig en door onderzoek onderbouwd dat minimaal 5% van het Nationaal Inkomen verspild wordt vanwege stress. Stress managementprogramma’s hebben een return rate van drie tot tien. Dat wil zeggen dat elke euro daaraan besteed drie tot tienmaal zoveel euro’s aan besparingen oplevert. Hij geeft aan dat stress voornamelijk in het brein zit van werknemers, patienten, ouders, kinderen en mensen in het algemeen. Hij bedoelt dat letterlijk: de hypothalamus beïnvloedt bij stress het autonome zenuwstelstel, het endocriene stelsel en het immuunsysteem. In het brein is de hardware gelijk aan de software, aldus Compernolle.

Veel optredende stresssignalen zijn: te weinig slapen, eetstoornissen, burnout en het chronisch vermoeidheidsyndroom. In een helder uitgeschreven betoog legt hij modelmatig het  verschijnsel, de oorzaken en gevolgen van stress uit. Deel 2 Stressmanagement gaat eerst in op de vraag wat leidinggevenden kunnen doen om stress bij de eigen medewerkers te voorkòmen en te verminderen.

Wat zij kunnen doen is veel:

  1. Sociale steun en waardering verlenen aan de eigen professionals,
  2. De fysieke werkomstandigheden in de gaten houden
  3. De werkdruk niet te hoog en niet te laag laten zijn
  4. Medewerkers invloed geven op hun eigen werkprocessen
  5. Competitie tussen werknemers niet te hoog laten worden
  6. Stressfactoren wegnemen zoals onduidelijke taakomschrijvingen en onzekere toekomst.

Daarna gaat deel 2 in op het stressmanagement door individuele personen: wat kan ik doen aan mijn eigen te hoge of te lage stress? Compernolle onderscheidt hierin drie pijlers (p 249); 1. Het onderkennen van eigen reflexmatige denkpatronen die stress veroorzaken en deze bewust tegen gaan 2. Het achter halen van factoren en leefstijlen die de eigen veerkracht ondermijnen zoals alcoholgebruik en te weinig ontspanning en 3. Het onderhouden en uitbouwen van een sociaal steunend netwerk van vrienden, familie, kennissen en collega’s. Ik kocht het boek Stress: Vriend en Vijand omdat ik bij mijn colleges in Masterclasses en congressen veel stress tegenkom bij professionals. Ook ontmoet ik in onderzoek veel stress bij chronische zieken: als het toch niet lukt om uit zelfstandig een stoel te komen. Of stress bij halfjaarlijkse controle op recidive van kanker. Ik las het boek tijdens mijn vakantie in Noord Spanje.

Sindsdien doe ik individueel stressmanagement en voorkom daardoor te laat komen en te laat eindigen met lezingen. Ik ontspan mij zelf nu beter. Ik beveel het boek alle Nieuwsbrieflezers aan die de hun eigen stress of die van medewerkers willen reduceren en soms verhogen. Je bestelt het boek eenvoudig bij Bol. En: neem deel aan onze masterclassen en luister naar een relaxte docent.

Guus Schrijvers

Stress vriend en vijand
Stress vriend en vijand
Theo Compernolle

Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom

Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.

Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.

Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.

Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’

In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.

Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’

Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.

Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.

One thought on "Stressmanagement bespaart kosten enorm"

  1. Citaat:
    Veel optredende stresssignalen zijn: te weinig slapen, eetstoornissen, burnout en het chronisch vermoeidheidsyndroom.

    De stresshypothese voor “CVS” is onhoudbaar. Het is derhalve dan ook niet vreemd dat de biologische abnormaliteiten tussen burnout, “CVS” etc. zeer groot zijn.

    Het onterecht op een hoop gooien van depressie, burnout en “CVS” is gebaseerd op een simplistisch en populair “idee”.

Comments are closed.

Recente artikelen