Meer regie apotheker vermindert botontkalking door geneesmiddelengebruik

Het risico op osteoporose (botontkalking) als bijwerking van corticosteroïden als prednisolon, is afhankelijk van de mate waarin het middel wordt gebruikt. Hoewel deze bijwerking kan worden tegengegaan met medicatie tegen botontkalking, blijkt uit het onderzoek van Michiel Duyvendak dat dit slechts in 54 procent van de gevallen daadwerkelijk gebeurt. In verbetering van deze situatie kan de (ziekenhuis)apotheker een belangrijke rol spelen, volgens Duyvendak, die promoveert op 8 oktober 2010 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Botbreuken komen veel voor: zo’n 80.000 spoedeisende hulpgevallen per jaar. Een aanzienlijk deel van deze botbreuken wordt veroorzaakt door osteoporose, ontstaan door geneesmiddelgebruik, met name van corticosteroïden als prednisolon. Onnodig, stelt Michiel Duyvendak. In veel gevallen is de medicatie eenvoudig aan te passen, zodat patienten minder risico lopen.

Richtlijnen
Uit een inventarisatie van de motieven van huisartsen en specialisten om hun patienten geen medicatie tegen botontkalking, zogeheten bisfosfonaten, voor te schrijven blijkt dat dokters soms de verantwoordelijkheid daarvoor doorschuiven naar een collega. Met een actieve rol van de apotheker kan deze situatie worden verbeterd. Duyvendak: ‘Er bestaan hele duidelijk richtlijnen over welke patienten aanvullende medicatie moeten hebben en welke niet. De apotheker kan veel beter dan alle andere partijen zien of patienten deze pillen daadwerkelijk hebben gekregen en zo ja, hoeveel.’

Dagdosis bijhouden
Duyvendak ontwikkelde software waarmee de apotheker de gemiddelde dagdosis van de patient kan uitrekenen. Duyvendak: ‘In de praktijk gebruiken mensen medicijnen vaak anders dan in het voorschrift staat. Aan de apotheekgegevens kun je het gebruik van corticosteroïden vrij goed reconstrueren. Apothekers merken zodoende ook als eerste wanneer mensen later of juist eerder dan verwacht terugkeren voor een herhaalrecept. Doktoren en specialisten zien die patronen vaak niet.’

Risicopatienten
Als een patient boven een bepaald gemiddeld dagverbruik komt, kan de apotheker dit melden aan de huisarts of specialist. Uit een interventiestudie waarin de apothekers de huisartsen wezen op hun risicopatienten, bleek bij dertig procent van de patienten alsnog een bisfosfonaattherapie gestart te worden. Bij tien procent van de patienten kon het prednisolongebruik worden gestaakt of de dosis verlaagd.

Operatiepatienten
Ook bij operatiepatienten gaat er in de medicatieoverdracht veel mis. Bij 46% van de patienten is er een verschil tussen de informatie van de huisarts en/of apotheek en datgene wat de patient bij opname in werkelijkheid gebruikt. Duyvendak: ‘Het komt voor dat er voor één patient negen verschillende lijstjes in omloop zijn. Lijsten die elkaar nog tegenspreken ook. In zo’n geval weet niemand, zelfs de patient zelf niet, wat er precies wordt gebruikt.’

Regie bij apotheker
Door de medicatie al voor opname van de patient te analyseren blijkt dat geneesmiddelgerelateerde problemen worden teruggebracht van gemiddeld 3,6 tot 1,5 per patient. ‘Patienten komen voorafgaand aan een operatie naar het ziekenhuis voor een voorbereidend gesprek. Op zo’n moment kun je ook een gesprek inplannen met de apothekersassistent, eventueel aangevuld met de apotheker.’ Op deze manier ligt de regie over de medicatie bij de apotheker en niet bij de steeds wisselende specialisten waarmee de patient te maken krijgt voor, tijdens en na de operatie.

Goedkoper
‘Natuurlijk is dit voor de apotheker iets arbeidsintensiever,’ erkent Duyvendak. ‘Maar op de langere termijn bespaart een grotere regisserende rol van de (ziekenhuis)apotheker ook kosten voor het ziekenhuis. Een dergelijke regie maakt dus de zorg veiliger, efficienter én goedkoper.’

Curriculum vitae
Michiel Duyvendak (Oldenzaal, 1976) studeerde farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveert aan de faculteit Wiskunde & Natuurwetenschappen bij prof.dr. J.R.B.J. Brouwers. De titel van zijn proefschrift luidt Farmaceutische zorg door de ziekenhuisapotheker bij patienten met botontkalking en die een orthopedische operatie ondergaan. Duyvendak werkt als ziekenhuisapotheker in het Antonius Ziekenhuis Sneek & Emmeloord.

Bron: RuG

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.