Onderzoek Bergse botten wijst bacterie aan als veroorzaker pest

Gemeente Bergen op Zoom
Onderzoekers van het Antropologisch Instituut van de Johannes-Gutenberg Universiteit in Mainz hebben ontdekt dat de bacterie `Yersinia pestis’ verantwoordelijk is voor de Middeleeuwse pestepidemie in Europa. Mede door onderzoek van botten uit massagraven in Bergen op Zoom ontdekten zij twee tot nu toe onbekende varianten van deze bacterie.

Over het ontstaan van de Zwarte Dood, de grote pestepidemie die Europa tussen 1347 en 1352 teisterde en tot 25 miljoen doden leidde, waren de meningen onder wetenschappers altijd sterk verdeeld. De theorie luidde dat de ziekte zich verspreidde vanuit Centraal-Azie, via Feodossia aan de Zwarte Zee naar Italie en zo verder Europa in. Velen betwijfelden dit en dachten dat andere ziekten aan de Zwarte Dood ten grondslag lagen.

Einde aan twijfel
Het onderzoek door het Antropologisch Instituut van de Johannes-Gutenberg Universiteit heeft nu aan alle twijfel een einde gemaakt. Een groep onderzoekers bestudeerde skeletresten van 76 mensen uit 5 verschillende plaatsen in Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italie en Nederland.

Een van de onderzochte plaatsen is Bergen op Zoom, waar in 1999 massagraven zijn gevonden op het Gouvernementsplein. Hier stond vroeger een gasthuis. De Bergse skeletten leverden opvallend goed bewaard DNA op.

De onderzoekers waren in staat om het DNA van de pestbacterie terug te vinden in de beenderen en tanden van de slachtoffers. Dit bleek uiterst moeilijk te zijn omdat personen na besmetting vaak zeer snel overleden en geen spoor in het lichaam achterbleef.

Twee varianten
Er werden twee varianten van de pestbacterie teruggevonden, die ouder bleken te zijn dan de tot nu toe bekende typen. Eén ervan is verwant aan de nog bestaande bacterie die onlangs in Azie is gevonden.

“Een opvallend resultaat”, vindt wethouder Ad van der Wegen. “In Bergen op Zoom is een bacterie gevonden, die genetisch afwijkt van die van de andere landen. Dit toont aan dat de ziekte al snel moet zijn gemuteerd. Daarom vermoeden de onderzoekers dat de pest naar de Nederlanden is gekomen via een andere route, waarschijnlijk via het noorden.”

Het onderzoek is vorige week gepubliceerd in het blad ‘PLoS Pathogens’.

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen