Volumenormen beperken risico voor de patiënt
De Inspectie voor de Gezondheidszorg is blij met het initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Urologie om zelf een volumenorm te formuleren voor behandeling van ernstige vormen van blaaskanker. De NVU heeft deze week bekend gemaakt deze norm te stellen op minstens 10 verrichtingen per jaar per ziekenhuis, om voldoende kwaliteit van zorg te kunnen blijven leveren. Daarnaast moeten de ziekenhuizen volgens de NVU aan een aantal andere kwaliteitsvoorwaarden voldoen. Alleen op die manier kan het behandelteam in het ziekenhuis voldoende ervaring houden om deze zeer complexe behandelingen verantwoord te kunnen blijven uitvoeren.
Het vaststellen van deze volumenorm is een belangrijke eerste stap. De urologen zijn hierin een voorbeeld voor hun collega’s. Hoogcomplexe zorg is ingewikkelde zorg waarbij het risico op een slecht resultaat en op overlijden en complicaties groot is. Vrijwel alle kankerbehandelingen zijn hoogcomplex. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat bij hoogcomplexe zorg de kans op een succesvolle behandeling groter wordt naarmate de medisch specialist en het behandelteam meer ervaring hebben. Het aantal operaties dat een medisch specialist per jaar uitvoert zegt iets over het risico dat de patient loopt. Meer is hierbij beter.
In 2009 deden 15 ziekenhuizen meer dan 20 van deze ingrijpende blaaskankerbehandelingen per jaar; 28 ziekenhuizen tussen de 10 en 20 per jaar, en 31 ziekenhuizen minder dan 10 per jaar. 16 ziekenhuizen voeren deze ingreep niet uit.
De inspectie voert ook met andere wetenschappelijke verenigingen gesprekken over het vaststellen van minimum volumenormen voor hoogcomplexe zorg. De inspectie gaat daarbij uit van minimaal twintig behandelingen per jaar. Concentratie van hoogcomplexe zorg is een belangrijk aandachtspunt bij alle wetenschappelijke verenigingen en de Orde van Medisch Specialisten. De IGZ verwacht dan ook dat er op korte termijn meer minimumnormen bekend zullen worden gemaakt.
Eind november heeft de inspectie aan de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) meegedeeld dat zij ervan uitgaat dat de wetenschappelijke verenigingen zelf begin 2011 minimum volumenormen vaststellen voor hoogcomplexe zorg die niet vaak voorkomt. De inspectie zal dit dan vanaf 2012 kunnen gaan handhaven.
Voor hoogcomplexe zorg die veel voorkomt (bijvoorbeeld de grote kankergroepen) verwacht de inspectie dat de wetenschappelijke verenigingen hiervoor uiterlijk eind 2011 normen vaststellen, inclusief volumenormen. Deze zal de inspectie hanteren vanaf 2013. In het rapport van het Koningin Wilhelmina Fonds van juli 2010 geven experts hiertoe al een voorzet.
De inspectie gaat er vanuit dat ziekenhuizen de minimumnormen voor hoogcomplexe zorg zullen gebruiken voor het maken van regionale afspraken over de concentratie van deze zorg. Bij de keuze in welke ziekenhuizen deze zorg zal worden geleverd moet niet alleen worden gekeken naar voldoende aantallen patienten, maar moet een ziekenhuis ook kunnen garanderen dat zij het hele diagnostische en behandelpakket voor deze patienten kunnen leveren.
Zo is standaard multidisciplinair overleg nodig, moet het niveau intensive care zwaar genoeg zijn, en is een goede voor- en nazorg van belang. Hierbij horen goede samenwerkings- en verwijzingsafspraken. Ook het kwaliteitssysteem van het ziekenhuis dient goed te functioneren en is het van belang dat de resultaten en complicaties worden geregistreerd en dat hierover verantwoording wordt afgelegd. Dat betekent dat deze gegevens binnen de medische staf en met de Raad van Bestuur van het ziekenhuis worden besproken.
De inspectie wil graag benadrukken dat het concentreren van hoogcomplexe zorg de succeskans voor de patient vergroot en het risico op complicaties en vermijdbaar overlijden vermindert. “Meer is beterâ€. Dit betekent niet dat ziekenhuizen die op dit moment slechts weinig van deze ingrepen doen per jaar daarmee slechte zorg leveren. Het gaat erom dat we in Nederland de patient de beste kans op succes willen geven en het minste risico op schade. Dit kunnen we garanderen als ziekenhuizen die hoogcomplexe zorg leveren dit ook in voldoende mate doen.
Het is voor de patient belangrijk om te weten waar hij terecht kan voor de kwalitatief beste zorg op het gebied van zijn aandoening/ziekte. Op dit moment is helaas nog weinig bekend over de aantallen patienten die een medisch specialist of een ziekenhuis per jaar behandelt. De inspectie roept ziekenhuizen dan ook op om deze gegevens openbaar te maken.
Ondertussen zouden patienten heel goed aan hun arts kunnen vragen hoe vaak deze een bepaalde ingreep per jaar doet. Dit is immers belangrijke keuze-informatie voor de patient.
Bron: IGZ