HKZ-certificering heeft meerwaarde voor kwaliteit zorg
Array
HKZ-certificering leidt tot betere structuur- en proceskwaliteit in de zorg ondanks dat de relatie met uitkomsten soms moeilijk is te leggen. Tot deze conclusie komen Isabelle Fabbricotti (instituut Beleid & Management Gezondheidszorg) en Matthijs Oud (Trimbos-instituut) in hun rapport `De meerwaarde van HKZ-certificering voor GGZ-instellingen’ in opdracht van ZonMw.
Verbeterde organisatie
De onderzoekers stellen dat HKZ tot betere voorwaarden leidt voor het leveren van goede zorg. Clienten en hulpverleners weten bijvoorbeeld hoe processen samenhangen en wie wat doet. Clienten komen op de juiste plek terecht en zijn van intake tot ontslag geïnformeerd en betrokken bij hun zorg. Stafmedewerkers kunnen de zorg beter ondersteunen en door heel de instelling heen zijn verbetercycli operationeel. Medewerkers worden vaardig in het continu verbeteren van processen en leren van elkaars best practices. Daarnaast zijn innovaties beter te verspreiden en hebben managers meer sturingsinformatie in handen.
Diffuse meerwaarde uitkomsten
HKZ leidt niet eenduidig tot betere uitkomsten van zorg. De onderzoekers vonden positieve, negatieve en geen relaties. De onderzoekers manen de lezer tot voorzichtigheid. Het ontbreekt aan goede gegevens over uitkomsten om sluitende uitspraken te doen. De onderzoekers stellen tevens dat het altijd moeilijk is een relatie te vinden tussen structuren, processen en uitkomsten. Teveel andere factoren spelen een rol. Tussen papier en praktijk zit ook ruimte: medewerkers doen niet altijd wat zij hebben opgeschreven.
Legitimeren versus verbeteren
De onderzoekers constateren dat HKZ teveel als afvinklijst wordt gebruikt en te weinig als kwaliteitsmiddel. HKZ wordt ervaren als een controlemiddel en tool voor het management en de staf. Hulpverleners zijn hierover het meest kritisch. De tijd besteed aan documenteren en registreren trekt een wissel op de tijd besteed aan de zorg volgens hen. Procedures en beleid verworden tot een keurslijf. Ook staat het verkrijgen van de legitimerende stempel `HKZ-gecertificeerd’ te centraal. De onderzoekers zien dat de aandacht voor HKZ verslapt na het krijgen van het certificaat. De audits dragen daar negatief aan bij. Audits zijn teveel gericht op het beoordelen of normen op papier zijn geregeld.
Kwaliteit in de toekomst
De onderzoekers bevelen aan om HKZ-certificering minder als controle- en legitimerend middel te benaderen en meer als verbetermiddel. Het kwaliteitsgedachtegoed van HKZ dient centraal te staan en niet het afvinken van normen. GGZ-instellingen en certificerende instellingen dienen daartoe als partner in verbetering op te trekken. Aan Stichting HKZ wordt aanbevolen het schema modulair door te ontwikkelen, meer binding te realiseren met de primaire processen en de kwaliteit van de audits te verbeteren. HKZ heeft hierin reeds geïnvesteerd door een nieuwe versie van de norm te ontwikkelen.
Het rapport `De meerwaarde van HKZ-certificering voor GGZ-instellingen’ is digitaal beschikbaar via www.bmg.eur.nl/onderzoek > publicaties
