Preventie vereist een nationale agenda
Array
Prof.dr. Arie Nieuwenhuijzen Kruseman
Column: Preventie vereist een nationale agenda
Preventie en behandeling van chronische ziekten vereisen een nationale agenda. In feite is elk ministerie een ministerie voor de volksgezondheid, schrijft prof.dr. Arie Nieuwenhuizen Kruseman, endocrinoloog en voorzitter van de KNMG, in een column die verscheen op Artsennet.nl en op SKIPR.nl
Minister Klink gaf ik bij zijn afscheid The Rise and Fall of Modern Medicine van James Le Fanu. Dit boek – een aanrader – beschrijft aan de hand van twaalf aansprekende casus de impact van biomedische ontwikkelingen op de volksgezondheid. Denk aan de toepassing van vaccinaties en antibiotica in de strijd tegen infectieziekten, open hartchirurgie, orgaantransplantatie en in vitro fertilisatie. Stuk voor stuk klinkende voorbeelden van moderne geneeskundige vooruitgang.
Gedrag
Maar dan is het boek nog maar halverwege. In de resterende pagina’s beschrijft Le Fanu de ontoereikendheid van de moderne geneeskunde om de problemen op te lossen die op dit moment zo nadrukkelijk op de zorgagenda staan. Hij doelt dan onder meer op chronische aandoeningen als hart- en vaatziekten, chronische bronchitis, diabetes mellitus en arthrose. Deze kwalen zijn in belangrijke mate te voorkomen door een gezonde leefstijl. Gezond eten, niet roken, meer bewegen, voorkomen van overgewicht. Terecht heeft de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) recent opgemerkt dat het in de zorg van nu niet alleen moet gaan om zorg om ziekte, maar ook en vooral om gezond gedrag. Johan Mackenbach wees in zijn boek Ziekte in Nederland erop dat mogelijk de helft van de huidige ziektelast kan worden voorkomen door preventieve maatregelen en een gezonde leefstijl. Daardoor geïnspireerd werkt de KNMG met de NPHF aan een standpunt Prikkels in preventie.
Eigen verantwoordelijkheid
Minister Schippers van VWS wordt regelmatig verweten dat zij maar weinig oog heeft voor preventie en daarvoor in haar beleid te weinig ruimte reserveert. Schippers is van mening dat een gezonde leefstijl primair de verantwoordelijkheid van de burger zelf is. Dat is maar ten dele zo. Een ongezonde leefstijl is sterk sociaal bepaald. Kinderen erven van hun ouders in genen verpakte kenmerken én de omgeving waarin zij opgroeien. In sociaal zwakkere milieus is dat niet zelden een omgeving waarin gerookt wordt, ongezond gegeten en weinig bewogen. Je als kind daaraan onttrekken is niet eenvoudig. Eenmaal met roken begonnen, is roken een ernstige verslavingziekte die ook met professionele hulp niet makkelijk te bestrijden is. Er is geen twijfel dat roken de belangrijkste oorzaak is van tal van gezondheidsproblemen.
Bewustzijn
Schippers heeft wel gelijk dat haar mogelijkheden om gezond gedrag te bevorderen beperkt zijn. Want dat vereist meer maatregelen dan waartoe zij alleen in staat is. Denk aan vermindering van sociale ongelijkheid, goed onderwijs voor iedereen, een gezonde woon- en werkomgeving, betaalbare gezonde voeding, minder vet en zout in voorverpakte maaltijden, minder alcohol, voldoende en goed toegankelijke sportmogelijkheden, een gezond milieu, veilig verkeer. Maar ook om maatregelen om actief en passief roken te ontmoedigen. Tijdens een recente bijeenkomst van de World Medical Association in Sydney werd ervoor gepleit roken in aanwezigheid van kinderen en zwangere vrouwen strafbaar te stellen. Dit is praktisch onuitvoerbaar, maar illustreert wel dat men er wereldwijd bewust van is dat roken zeer schadelijk is voor de volksgezondheid.
Ministerie van preventie
Deze week ontvangen alle kabinetsleden van de KNMG het boek van Le Fanu. Want in feite is elk ministerie een ministerie voor de volksgezondheid. Preventie en behandeling van chronische ziekten vereisen een nationale agenda.
Prof.dr. Arie Nieuwenhuijzen Kruseman is endocrinoloog van het Maastricht UMC+ en voorzitter artsenfederatie KNMG.
Bron: azM
