“Kan een tienermeisje haar kind ter adoptie afstaan?”

Dit is een origineel bericht van Fiom
“De Nederlandse wetgeving rond afstand ter adoptie zou doorgelicht moeten worden wat betreft het afstand doen door een minderjarige moeder’, vindt de Stichting Ambulante Fiom. Deze organisatie begeleidt jaarlijks meer dan 1500 vrouwen (en mannen) in het nemen van een weloverwogen besluit bij onbedoelde zwangerschap. ‘De wet biedt de mogelijkheid van afstand ter adoptie aan deze jonge vrouwen. Hiermee dient de wet het belang van de pasgeborene.

Maar hoe zit het met het belang en rechten van het kind dat een kind afstaat? Is het meisje op dat moment in haar leven, jong en vaak in een problematische situatie, in staat om een groot en onomkeerbaar besluit te nemen? Een besluit dat gevolgen heeft voor de rest van haar leven? Moet zij hier niet in beschermd worden?’ Per jaar staan ongeveer 20 moeders hun kind af voor adoptie. De Fiom beveelt aan om de wet- en regelgeving met betrekking tot jonge meisjes die hun kind willen afstaan door te lichten. Het doel hiervan is het veilig stellen van de belangen van deze meisjes en jonge vrouwen.De Fiom doet deze en andere aanbevelingen samen met de onderzoekers naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek ‘In één klap moeder, en ook weer niet’. Een onderzoek naar de demografische en sociaal-economische kenmerken en motieven van vrouwen die tussen 1998 en 2007 in Nederland hun kind ter adoptie hebben afgestaan (Dr. P. Bos, dr. F. Reysoo, A. Werdmuller). Dit onderzoek maakt deel uit van een uitgebreid onderzoeksprogramma van ZonMw naar de psychosociale gevolgen van abortus en afstand ter adoptie. Het is gehouden naar aanleiding van de discussie in het voormalig kabinet (2007-2010) waarin werd gesuggereerd dat afstand ter adoptie een alternatief voor abortus zou zijn. Wetenschappelijk onderzoek zou hier meer inzicht in moeten geven. Het werd in opdracht van VWS door de Fiom uitgevoerd, in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen en de IHEID (Graduate Institute of Internationaland Development Studies, Zwitserland). Het is voor het eerst in Nederland dat een dergelijk onderzoek is verricht.Complex
Door de informatie uit dossieronderzoek, aanvullende interviews met afstandsmoeders en gesprekken met experts met elkaar te combineren, hebben de onderzoekers inzicht gegeven in de omstandigheden en de motieven van moeders om hun kind ter adoptie af te staan. Het bleek dat tussen 1998-2007 in totaal 197 vrouwen afstand ter adoptie hebben gedaan en dat het om een groep relatief jonge vrouwen gaat. De gemiddelde leeftijd tijdens de bevalling was 23 jaar. Meer dan de helft van deze moeders was 21 jaar en jonger (106 afstandsmoeders), 18 procent (36 afstandsmoeders) van de ondervraagden was onder de 18 jaar en 5 procent onder de 16 jaar (10 afstandsmoeders).

De belangrijkste bevinding uit het onderzoek is dat het besluit om een kind af te staan uitermate complex is. Het meisje/de vrouw in heeft deze moeilijke (vaak turbulente) situatie te maken met heftige tegenstrijdige gevoelens, conflicterende loyaliteiten en wisselende meningen. Dit is sterk van invloed op de gemoedstoestand van de moeder en de uiteindelijke keuze die zij maakt. Uit het onderzoek blijkt dat afstand ter adoptie voor de moeder behoorlijk ingrijpend kan zijn. Trauma’s kunnen zich opstapelen. Veel geïnterviewde vrouwen hadden, toen zij afstand deden, de hoop dat met het afstaan van het kind ook hun problemen weg zouden zijn. Maar er kwamen juist problemen voor terug. Het verlies van zelfrespect en het moeten leren omgaan met het verlies van hun kind is hier een voorbeeld van. Het feit dat hun kind nog in leven is, maakt dat moeders zich zorgen maken over hun kind. Ze vragen zich af hoe het met het kind gaat.

Taboe
Na de afstand hebben de moeders te maken met het taboe dat nog steeds rust op afstand doen. Het gevolg is dat deze vrouwen moeten leven met een leugen en dat weegt zwaar. Sommige geïnterviewde vrouwen die langer geleden hadden afgestaan, gaven vaker te kennen dat ze met spijt terugkeken op de afstand. Zij hadden dan bijvoorbeeld hun leven op orde of waren anders tegen het leven en de afstand ter adoptie aan gaan kijken. Vrouwen die relatief kort geleden hebben afgestaan, uitten daarentegen weinig twijfel over de juistheid van hun besluit.

De Fiom gaat in de komende maanden bekijken hoe zij de aanbevelingen in het rapport kan verwerken in haar hulpaanbod voor afstandsmoeders.