Zorgbesparingen Kabinet, dús meer kosten, dreigtaal
Array
Alle kabinetten en kamers achtereen hebben niet alleen al jaren achtereen gezorgd voor een volstrekte inconsistentie in het Zorgbeleid, “de onbetrouwbare overheidâ€, maar erger is, dat, met Bos voorop, er immer sprake was en is van netto boekhoudkundige besparingen, die door negatieve substitutie tot méér kosten leiden in de Zorg, nu en zeker op langere termijn. Oh, en terzijde, de Regering heeft een nieuw eufemisme voor bezuinigen gevonden : “versoberen†.
Inleiding. De Rollator.
Als voorbeeld, wat geloof ik nu weer niet doorgaat, maar je weet het nooit zeker. De rollator. De argumenten voor het schrappen (12 Mln opbrengst) zijn : anderen kopen ook een fiets of auto. Bij die anderen mist echter één ding : pathologie, nl. niet meer gewoon kunnen lopen. Niet eens een valide argument dus, maar laten we eens alleen naar de kosten kijken. Ik laat de berekeningen even weg, maar bij een lage inschatting van de toename van het aantal valincidenten, bezoeken aan de Huisarts, aan de poli of SEH in het ziekenhuis, de total hips, andere breuken, revalidatie kom je al snel op extra kosten van 30-50 Mliljoen. Dus de negatieve substitutie is hier 18-38 Miljoen. Extra kosten dus. Het is maar een voorbeeld, dat echter voor bijna alle maatregelen van de Regering opgaat.
De kernbezuinigingen nu (en van iets eerder)
Een Tabel:
| Bezuiniging | “Opbrengsten†|
| Begeleidende Zorg uit de AWBZ -Â Â Â Â Â Â Â was ambulant thuis en niet duur | Negatieve substitutie door intramurale instroom. Er is dan een indicatie verandering door de maatregel. Per saldo meerkosten door hogere intramurale care kosten. |
| Opheffen PGB’s -       allemaal, behalve de zware ZZP’s | Alhoewel er inderdaad een toename was door extra instroom uit voorheen mantelzorg, lijkt ook hier het saldo negatief te worden. Want ook hier : de indicatie blijft, dus deel-instroom in (semi) intramurale zorg. Intramurale zorg is duur. |
| Huisartsen 130 Miljoen korten -       all over, waar ze beleidsmatig het idee vandaan halen is een raadsel, gezien de opvattingen over de 1e lijn | Versterking van de 1e lijn (dus méér) geld geven (incl. ondersteuning) zal per saldo tot minder uitgaven leiden in de 2e /3e lijn, zie ook de Menzis beleidslijn met de eerstelijnscentra-nieuw-model. De Huisartszorg is in geld en front/back office functies al een knelpunt, dat wordt versterkt door deze maatregel. |
| Dietetiek uit het basispakket ZVW | Er zou wellicht een toegangsbeperking kunnen zijn, maar in het licht van de groeiende volksziekte obesitas, is het ook hier het paard achter de wagen spannen : per saldo meer zorgkosten overall (Huisarts en 2e lijn). Hart- en vaatziekten, cardio, diabetes. |
| Paramedische zorg -       meer zelf betalen (20 i.p.v. 12 sessies) | Ook hier treedt negatieve substitutie op richting 2e lijn, zie met name rugklachten. Alhoewel een selectieve reductie zou kunnen is het zonder “diepâ€Â kijken rücksichtslos alles |
| GGZ/Psychologen/Psychiatrie -       vermindering aantal betaalde sessies -       sterke verhoging eigen bijdragen | Het lijkt of het kabinet wil meeliften op valse sentimenten zoals Radar e.a. die uitten. Per saldo is er negatieve gezondheidswinst, omdat onbehandelde psychische klachten leiden tot somatische klachten, nog even los van het ethische vraagstuk. Depressie wordt ten onrechte (zie ook onderzoek) in de foute hoek gezet en bevestigt stigma’s met een extra versterkend negatief effect (ook in kosten).
Naast pure zorgkosten gaat het hier (en ook vaak elders) ook om hogere kosten in werkverzuim. Hierdoor wordt de last van risicoverzekeraars (die vaak in één concern met de zorgverzekeraar zitten) sterk verhoogd. Integraal denken kan het kabinet in ieder geval niet verweten worden. |
| Andere bezuinigingen: -       op de WSW c.a. | Ook breder wordt niet naar negatieve substitutie gekeken. Ernstige nu voorziene beperkingen in de WSW zullen per saldo meer somatische en psychische klachten geven. Dit leidt weer tot meer zorginstroom, die juist dáár weer beperkt is, zodat er een dubbel negatief effect optreedt. |
Ethiek
Om de kabinetslijn maar te volgen, heb ik de ethische dilemma’s maar niet genoemd, dat vergt nog een heel ander debat. Ik kijk even sec naar het financiele “beleidâ€.
Verleiding tot eigen suggesties?
Nu, dat is usance binnen de Tweede Kamer, is het zo dat als de Regering kosten reduceert (schijnbaar dan), een Tweede Kamer reactie immer met “een andere dekkingâ€Â naar voren moet komen. Anders wordt onmiddellijk tegengeworpen, dat er geen andere oplossingen zijn, dus gaat het door. Een wat simplistische redeneerwijze, maar OK.
Het veld. We zien aan de zijde van de Cultuurbezuinigingen waar het toe kan leiden, als het veld dan zelf maar met oplossingen of ideeen aankomt. De schade wordt per saldo nog groter, en het debat nog moeilijker.
Alhoewel ik best een leuk lijstje kan produceren, waar wél wat (zonder negatieve substitutie) gehaald kan worden, doe ik dat niet. Je loopt immers het risico, dat het alleen toegevoegd wordt aan het staande bezuinigingspakket resp. je debatmoment en machtsmoment kwijtraakt. Niet doen dus.
Alleen met eigen alternatieven komen waar het minder kan, als éérst het pakket van de Regering van tafel is.
Verziekt departement
Zoals bekend, komen en gaan de Ministers, en blijven de ambtenaren. Onze vierde, maar belangrijkste macht. Soms zie je bij een Ministerswisseling, dat deze wel eens een SG heen stuurt, maar zeer zelden. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken, zie ook de EPD-afwikkeling, dat “beleid†op VWS eerder wordt gestuurd door valse sentimenten en “afrekeningen†met (deel)sectoren, dan dat er een overall visie achter zit. Die overall visie, naar mijn mening absoluut noodzakelijk voor een goed toekomstig Zorgbeleid, ontbreekt sowieso. Misschien is het eerst aanpakken van psychische en somatische klachten op het departement door een team van professionals uit 1e en 2e lijn wel dé oplossing voor een toekomstig goed en gedragen Zorgbeleid.  Terzijde, uit alle literatuur over doorgaans moeizame cultuurverandering heb ik één ding onthouden : verwijder degenen die de cultuurverandering in de weg staan. Dus, met verontschuldiging, waar hier overal “Regering†staat, dient eigenlijk “VWS†te worden gelezen.
Taal en communicatie
Zoals ik al stelde is “bezuiniging†vervangen door “versobering†. Aardig gevonden, maar tevens bewijst (lees het Mexicaanse Griep foldertje nog eens) het dat de Regering, VWS, burgers noch professionals serieus neemt. Ook al lang “trending†bij VWS.
Ernstiger is de communicatie in bredere zin. Sinds 9/11 is het sowieso al Kabinetsbeleid (zeker onder Balkenende, die er mee startte), dat “angst†als leidend beginsel wordt genomen om allerlei maatregelen te rechtvaardigen. En dan gaat het niet alleen om contra terrorisme maatregelen, maar om brede maatregelen in elk onderdeel van de samenleving.
Zo worden we al bijzonder lang gebombardeerd met schijnfeiten over zorgtekorten. Ten eerste : het zijn geen tekorten, maar foute prognoses van VWS zelf, die vervolgens als tekorten voor het voetlicht worden gebracht. Zo kan ik ook cijfers manipuleren, het is een kwestie van slimme prognoses, en daarna geef je de sector de schuld. Ten tweede, schijnfeiten : want, zijn er wel overschrijdingen op de prognoses en  storten we ons en masse in de Zorgkosten problemen? In ieder geval overtuigen de misprognoses (“tekortenâ€) tot nu toe niet. Wanneer deze netjes tegen bijvoorbeeld de groei van het BNP en/of inflatie worden gezet, is er zelfs sprake van ónderschrijding van prognoses of kosten.
Binnen dat geheel is bovendien het woord “investeren†zowel in geld, als in overdrachtelijke zin, geheel uit de taal van de Regering, VWS, verdwenen. Zo kan, zal, sterk investeren in de 1e lijn (Huisartsen) door dus méér geld toe te bedelen, de overall kosten in de zorg doen dalen. Maar omdat “investeren†zelfs uit de taal is verdwenen komt dit in het denken van VWS niet meer voor.
Ernstig? Ja en Nee
Is de situatie in de Zorg nu zo ernstig als de Regering ons wil doen geloven? Nee, gelukkig niet. Mits juist doorberekend is er geen sprake van ernstig uit de hand gelopen zaken, kosten of overschrijdingen. Dus het valt wel mee.
Ernstig is echter wel het nu voorgenomen Regeringsbeleid. Met foute berekeningen, vaagtaal, dreigtaal en “angst†voor de apocalyps die in de Zorg over ons komt, maakt de Regering, althans dat beoogt ze, kiezers en professionals rijp voor sterke, en bovendien foute, bezuinigingen in de Zorg. In die zin is het bijzonder ernstig.
Wat doen we eraan
Verwijzend naar de wat vreemde usance, dat je dan met andere ideeen moet komen, ook al zijn de maatregelen van de Regering nog zo wereldvreemd, moet de Zorg dan toch maar eens kijken naar “wat nu?â€.
Eigen suggesties voor besparingen zou ik niet doen (zie boven), hooguit bereidheid om vanuit de landelijke lobby-apparaten (LHV enz.) blanco met VWS over de Zorg te praten, en dan met de juiste cijfers op tafel, en dus ook met de juiste “agenda†waarbinnen er gesproken wordt. Zo gaat het in de politiek immers ook : de agenda-vaststelling is vaak belangrijker dan de inhoud zelf.
Als de Regering, VWS (bij voorkeur zonder ambtenaren erbij) het open overleg, met een blanco start en een kloppende agenda niet wil, zou ik ieder overleg met VWS opschorten en ergo ook iedere medewerking in de sector aan welke maatregel dan ook.
En het kan ook geen kwaad als de lobby organisaties uit de zorg (1e en 2e lijn, enz.) volstrekt gezamenlijk optreden en derhalve met een integrale visie en aanpak komen.
© ZorgImpact
H. van Weerd, 9-6-2011
