Risico’s bevolkingsonderzoek borstkanker ernstig overschat
Array
Screening voorkomt jaarlijks duizend sterfgevallen
De risico’s van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker worden ernstig overschat. Vooral het risico dat er op een foto kanker wordt ontdekt die anders nooit tot klachten zou hebben geleid, is veel kleiner dan door critici wordt aangenomen. Dat stellen onderzoekers van het Erasmus MC in een publicatie in Epidemiologic Reviews. De onderzoekers hebben berekend dat slechts 3 procent van de bij het onderzoek gevonden tumoren nooit problemen zou hebben gegeven.
Veel onderzoekers beweren dat maar liefst eenderde deel van de borstkankers die door het bevolkingsonderzoek worden ontdekt zonder mammografie nooit tot klachten zouden hebben geleid. Door deze overdiagnose zouden veel vrouwen onnodig voor borstkanker behandeld worden. Onderzoekers van het Erasmus MC, die alle recentelijk verschenen studies naar overdiagnose kritisch onder de loep hebben genomen, tonen aan dat de risico’s veel kleiner zijn dan eerder werd aangenomen. Volgens de onderzoekers komt dit doordat er vaak fundamentele fouten gemaakt worden in de manier waarop overdiagnose wordt berekend.
Veel studies richten zich vooral op de kankers die ontdekt worden bij vrouwen in de leeftijdsgroep die voor screening in aanmerking komt (50-74 jaar). Doordat het bevolkingsonderzoek de diagnose borstkanker met enkele jaren vervroegd, is het aantal kankers in deze leeftijdsgroep sterk toegenomen ten opzichte van de periode waarbij nog niet gescreend werd. Dit is niet verontrustend, volgens de onderzoekers, omdat bij vrouwen die ouder zijn dan 75 juist een sterke daling in het aantal borstkankers waargenomen wordt. De stijging bij jongere vrouwen en de daling bij oudere vrouwen heffen elkaar zo precies op. Helaas wordt in veel studies onvoldoende rekening gehouden met deze daling in het aantal kankers, waardoor overdiagnose schattingen vaak veel te hoog zijn. Volgens schatting van het Erasmus MC zouden in Nederland niet 1 op de 3, maar slechts 3 op de 100 borstkankers overgediagnosticeerd zijn.
De onderzoekers benadrukken dat het bevolkingsonderzoek naar borstkanker niet zonder risico’s is, maar dat de gunstige effecten van mammografie ruimschoots opwegen tegen de nadelen. Zo halveert het bevolkingsonderzoek de kans om te overlijden en worden in Nederland jaarlijks 1000 sterfgevallen voorkomen. In de voorlichtingsfolder van het bevolkingsonderzoek worden de risico’s en effecten van mammografie uitgelegd.
