Helft Nederlandse pubers heeft regelmatig milde psychotische ervaring
Array
Helft Nederlandse pubers heeft regelmatig milde psychotische ervaring.
Milde psychotische ervaringen, zoals waanachtige ideeen of lichte gevoelens van paranoia, komen regelmatig voor bij adolescenten. Van de bijna 7700 ondervraagde Nederlandse jongeren tussen 12 en 16 jaar, rapporteert ongeveer 40% dat ze vaak zo’n ervaring hebben. Dat stelt NWO-onderzoeker Hanneke Wigman op basis van haar promotieonderzoek. Ze promoveert op vrijdag 16 september aan de Universiteit Utrecht.
`Milde psychotische ervaringen’ zijn volgens de onderzoekster op te delen in vijf vormen: hallucinaties, wanen, paranoia, grootheidswaan en paranormale overtuigingen. Hieronder vallen bijvoorbeeld het horen van stemmen, het gevoel dat gedachten uit je hoofd gehaald worden, of het gevoel dat mensen zich anders voordoen dan ze zijn. Deze ervaringen zijn milder van aard dan in het geval van een psychose, een van de zwaarste psychiatrische aandoeningen.
Hanneke Wigman vergeleek via zelfrapportages de mate waarin dit soort psychotische ervaringen voorkomen onder pubers (12-16 jaar) met die onder volwassen vrouwen (18-45 jaar). Hieruit bleek dat zo’n 40% van de jongeren regelmatig tenminste een van de vijf vormen van een psychotische ervaring heeft, tegenover slechts 2% van de volwassenen. Tevens merkte de onderzoekster verschillen op tussen adolescente jongens en meiden wat betreft de soort ervaringen. Zo werd bij jongens grootheidswaan vaker gerapporteerd dan bij meisjes. Hallucinaties, waanbeelden, paranoia en paranormale overtuigingen kwamen meer voor bij meisjes.
Typisch adolescentie
De onderzoeksresultaten suggereren dat milde psychotische ervaringen typisch lijken te zijn voor de adolescentie. `De adolescentie is een periode waarin gevoelens van onzekerheid een rol spelen. Jongeren zijn zich meer bewust van zichzelf en zijn vaak gevoelig voor hun veranderende sociale omgeving. Dat maakt hen meer vatbaar voor bijvoorbeeld paranoïde gedachtes en waarnemingen,’ verklaart Hanneke Wigman.
Voor adolescenten is het lastiger dan voor volwassenen om onderscheid te maken tussen belangrijke en onbelangrijke prikkels van binnen- en van buitenaf. Dit zorgt er onder meer voor dat ze gevoeliger zijn voor hallucinaties. Wigman toont tevens aan dat het ondergaan van milde psychotische ervaringen gedurende de adolescentie kan veranderen. `Er zijn jongeren die aan het begin van de adolescentie veel overkomt en geleidelijk steeds minder, maar ook jongeren voor wie het tegenovergestelde geldt,’ vertelt de onderzoekster.
Aanhoudend
Voor de meeste jongeren zijn milde psychotische ervaringen van voorbijgaande aard. Als jongeren zoiets meemaken, hoeven ze volgens de onderzoeker dus niet in paniek te raken. `Maar,’ stelt Wigman, `houden je klachten aan, of krijg je er nog andere klachten bij, dan is het verstandig om wel aan de bel te trekken.’ De onderzoekster ontdekte namelijk dat onder bepaalde omstandigheden, zoals bij cannabisgebruik, het opkroppen van problemen, erfelijke kwetsbaarheid of een traumatische gebeurtenis, psychotische ervaringen kunnen voortduren. Aanhoudende ervaringen vergroten bij jongeren het risico op een psychose of depressie op latere leeftijd.
Nieuwe groep in het vizier
Met haar onderzoek heeft Wigman meer zicht gekregen op de groep adolescenten die aanhoudende milde psychotische ervaringen heeft, maar wel tot de normale populatie behoort (ze zijn bijvoorbeeld niet opgenomen in een kliniek). Deze groep is in eerder onderzoek naar psychose onderbelicht gebleven. Dit omdat de aandacht van onderzoekers tot nu toe vooral is uitgegaan naar personen die een `ultrahoog risico’ lopen op het krijgen van een psychose, of naar personen die al een of meer psychosen hebben gehad. Meer aandacht voor interventie binnen de groep met aanhoudend psychotische ervaringen kan zorgen voor het uitstellen, verzachten of mogelijk zelfs voorkomen van een psychose op latere leeftijd.
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is de onafhankelijke nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.
Bron: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
