`Jan, roken is gevaarlijk’ werkt soms beter dan `Roken is gevaarlijk’
Array
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Beste Jan, door te roken is de kans dat je longkanker krijgt een stuk groter dan wanneer je niet zou roken.’ Vooral mensen die al langer roken zijn na het lezen van een dergelijke waarschuwing met hun naam erin meer geneigd om te stoppen met roken dan wanneer zij een algemene waarschuwing krijgen. Dat blijkt uit NWO-onderzoek van gezondheidswetenschapper Arie Dijkstra. De resultaten laten zien dat rokers sterk kunnen verschillen in hun reacties op voorlichting.
Dijkstra liet rokende studenten verschillende teksten lezen over de gevaren van roken. In een van de teksten werden zij op naam aangesproken over de ernstige gezondheidsrisico’s die zij als roker lopen. Hoewel de proefpersonen wisten dat hun naam eenvoudig met de computer aan het artikel was toegevoegd, reageerden ze er allemaal sterk op. Studenten die drie jaar of minder rookten, moesten er niets van hebben: zij bleken na het lezen van de tekst met hun naam erin minder geneigd om te stoppen met roken. Bij studenten die meer dan vijf jaar rookten, leidde het toevoegen van de naam juist tot een sterkere neiging om te stoppen.
Effect
`De uitkomsten van mijn onderzoek laten zien dat verschillende rokers verschillende reageren op gezondheidsinformatie’, zegt Dijkstra. `Beleidsmakers moeten dus goed beseffen dat een bepaalde manier van voorlichten bij verschillende doelgroepen een ander effect kan hebben: de een gaat er door stoppen, de ander juist niet.’
Volgens Dijkstra kunnen stoppen-met-roken cursussen en leefstijlprogramma’s een stuk effectiever zijn als ze rekening houden met deze verschillen tussen mensen. Hij denkt dat het noemen van de naam bijvoorbeeld goed gebruikt kan worden in internetcursussen om te stoppen met roken of om af te vallen. `Een goed “advies op maat”-programma kan het noemen van de voornaam inpassen bij de doelgroep die daar gevoelig is en weglaten bij de mensen die daar juist averechts op reageren. Zo helpt de technologie ons een handje bij het voorlichten van mensen.’
Dijkstra legde zijn proefpersonen ook teksten voor waarin stond dat rokers vaker brand veroorzaken en verantwoordelijk zijn voor ontbossing door de aanleg van tabaksplantages. Deze teksten, zowel met als zonder naam van de lezer, maakten op geen van de rokers enige indruk. Dijkstra: `Van dergelijke argumenten om te stoppen met roken valt kennelijk geen enkele roker van zijn stoel.’
Het artikel over het onderzoek van Dijkstra is deze week gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift British Journal of Health Psychology. Dijkstra is verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Over NWO
Het onderzoek is gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). NWO is met een budget van ruim 500 miljoen euro per jaar een van de grootste wetenschapsfinanciers in Nederland. NWO stimuleert kwaliteit en vernieuwing in de wetenschap door het beste onderzoek te selecteren en te financieren. NWO beheert onderzoeksinstituten van (inter)nationaal belang, geeft mede richting aan het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en brengt wetenschap en maatschappij dichter bij elkaar. Onderzoeksvoorstellen worden beoordeeld en geselecteerd door vooraanstaande wetenschappers uit binnen- en buitenland. Dankzij financiering van NWO kunnen meer dan vijfduizend wetenschappers onderzoek doen.
