Veelbelovende resultaten immuuntherapie bij uitgezaaide prostaatkanker
Array
Immuuntherapie bij uitgezaaide prostaatkanker is nog experimenteel, maar lijkt veelbelovend voor een specifieke groep patienten. Het gaat om patienten met relatief weinig ziekteverschijnselen en een stijging in het bloed van het eiwit PSA, dat geproduceerd wordt door de kankercellen. Dit blijkt uit een fase I/II studie van onderzoekers van VUmc naar de effecten van de behandeling met gecombineerde prostaat GVAX/Ipilimumab immuuntherapie bij patienten met gemetastaseerde prostaatkanker. Dit onderzoek is nu gepubliceerd op de website van the Lancet Oncology.
Onderzoekers van de afdeling medische oncologie van VUmc toonden met deze studie aan dat de combinatie van twee middelen, het GVAX-vaccin en de antistof Ipilimumab, effect had. Van de 28 patienten die aan deze studie deelnamen, daalde bij 5 patienten het door de kankercellen geproduceerde PSA-eiwit met meer dan 50%, een aanwijzing voor tumorafname. Bij 12 patienten bleef het eiwit stabiel, duidend op een gestabiliseerd ziekteproces.
Daarnaast vonden de onderzoekers ook effecten van de behandeling op het immuunsysteem. Behandeling met GVAX en een hoge dosis Ipilimumab leidde tot een toename in het percentage geactiveerde T-cellen, afweercellen, in het bloed. Bovendien vonden de onderzoekers na toediening van GVAX en Ipilimumab toegenomen afweerreacties tegen eiwitten die in prostaatkanker voorkomen. De patienten waarbij de afweerreactie tegen deze eiwitten werd waargenomen, leefden ook significant langer dan de patienten waarbij geen sprake was van een dergelijke immuunrespons. De onderzoekers willen deze eiwitten ontwikkelen tot een nieuw specifiek vaccin, met als doel het gericht in te zetten voor de behandeling van gemetastaseerde prostaatkanker.
Combinatietherapie
Het GVAX-vaccin bestaat uit twee prostaatkankercellijnen die GM-CSF produceren, een eiwit dat het immuunsysteem stimuleert. De cellen werden op meerdere plaatsen in de huid van de patienten ingespoten. De prostaatkankercellen in het vaccin werden vóór het inspuiten met een zeer hoge dosis bestraald zodat ze niet meer konden delen. Daarnaast werden alle patienten behandeld met de antistof Ipilimumab, die gericht is tegen het eiwit CTLA-4. Dit eiwit komt tot expressie op geactiveerde afweercellen (T-cellen) en zorgt ervoor dat de afweerreactie niet te sterk wordt. Wanneer de afweerreactie tegen kanker gericht is, lijkt het beter om de afweerreactie juist niet te remmen. Ipilimumab werd daarom gebruikt om CTLA-4 te blokkeren en zo de afweerreactie op gang te houden.
Prostaatkanker
Prostaatcarcinoom is één van de meest voorkomende kankersoorten in Nederland. Als er uitzaaiingen zijn, is genezing niet meer mogelijk. Hormonale therapie is aanvankelijk effectief bij meer dan 85% van de patienten, maar de ziekte zal na een aantal jaren uiteindelijk bij de overgrote meerderheid weer progressief worden. In eerste instantie uit zich dat in een stijging van de concentratie van het PSA-eiwit in het bloed. Pas vele maanden later krijgen patienten klachten.
bron: VUMC
