‘Benut kennis en ervaring van mantelzorgers’

In de beleidsbrief Mantelzorg van 29 maart onderschrijft staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner het belang van mantelzorg in de Nederlandse gezondheidszorg en bepleit ze ondersteuning voor mantelzorgers. Verlenen van mantelzorg ín de zorgorganisaties is in de praktijk nog een heikel punt. De reden hiervoor wordt vaak gezocht in beperkende wettelijke regels. Uit onderzoek van Vilans blijkt dat er geen sprake is van wettelijke belemmeringen. Wel liggen er – met name in de zorgorganisaties zelf – kansen om de zorg te verbeteren met de inzet van mantelzorgers.

‘Schep duidelijkheid over ieders rol en benut de kennis en ervaring van mantelzorgers’, aldus Cecil Scholten, expert informele zorg bij Vilans. Vilans pleit ervoor mantelzorgers een duidelijke rol te geven en hen meer te betrekken bij de zorg ín de zorgorganisatie. Vanuit de betrokkenheid voor hun naaste willen veel mantelzorgers alles weten over de zorg en soms ook een aandeel in de verzorging houden nadat hun familielid is verhuisd. Alleen een kleiner aandeel dan ze noodgedwongen verrichtten in de thuissituatie.

Duidelijke rollen
In de praktijk zien beroepskrachten en mantelzorgers elkaar nog te weinig als natuurlijke partner in de zorgverlening. Als gevolg daarvan wordt de onderlinge rolverdeling vaak niet goed besproken, wat tot onduidelijke verwachtingen leidt. Beroepskrachten weten niet goed welke handelingen een mantelzorger verleent en of hij daarin deskundig is. Mantelzorgers daarentegen vrezen dat zij slechts gebruikt worden om de ?gaten in de zorg? op te vullen. Wat ieders rol is, wordt duidelijk als zowel de juridische positie van de mantelzorger als zijn aandeel in de verzorging van de client helder zijn.

Juridische rol
De juridische positie van mantelzorgers bepaalt wat zij mógen doen. Vilans onderzocht in opdracht van de staatssecretaris in hoeverre de regelgeving het werk van mantelzorgers en vrijwilligers bemoeilijkt en ontdekte dat deze geen belemmering vormen. Het onderzoek resulteerde in de notitie Grenzen verleggen. Belemmeringen en mogelijkheden voor samenspel tussen informele en formele zorg (pdf)

Een mantelzorger mag juridisch gezien in de zorgorganisatie dezelfde verzorgende en verpleegkundige handelingen verlenen als in de thuissituatie. Net als in de thuissituatie is de mantelzorger zelf verantwoordelijk en aansprakelijk voor zijn handelen. Deze juridische positie is bij velen nog onbekend. Dit heeft mede als gevolg dat zorgorganisaties ? hoewel zij formeel niet aansprakelijk zijn voor fouten van een mantelzorger in hun zorgorganisatie – toch een zekere angst voelen voor reputatieschade. Zorgorganisaties hebben wel een toezichthoudende rol en maken met mantelzorgers afspraken over hun inzet.

Rol in zorgteam
Door de persoonlijke relatie met de client is de mantelzorger een ervaren en deskundige zorgverlener. Bovendien heeft de inzet van mantelzorg een positieve invloed op het geestelijk welbevinden van de client. De mantelzorger is vertrouwd en kent de client en zijn signalen goed. Vanuit deze positie hebben mantelzorgers een duidelijk aanvullende rol in het zorgteam. ‘Leg afspraken vast in het zorgleefplan’, bepleit Scholten. ‘Maar laat het daar niet bij. Zorg voor goede communicatie tijdens het zorgproces tussen medewerkers en mantelzorgers. En ook met andere familieleden en bekenden uit het sociale netwerk van een client en met vrijwilligers. Het aandeel van de informele zorg neemt hoe dan ook toe. Dat vraagt een andere houding en een andere rol van beroepskrachten met meer aandacht voor de relatie tussen de client, zijn sociale netwerk en de zorgverlener. Alleen met een goed samenspel tussen formele en informele zorgverleners kunnen we de stijgende zorgvraag het hoofd bieden.’

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen