Eiwit gevonden dat rol speelt bij aanleg hogere vaardigheden
Array
Ontdekking geeft inzicht in evolutionaire geschiedenis van het ontstaan van zelfbewustzijn van de mens
Een bepaald eiwit in de zenuwcellen van onze hersenen speelt een belangrijke rol bij de aanleg van het menselijk bewustzijn. Dat heeft een internationaal team van onderzoekers van onder andere het Erasmus MC ontdekt. De ontdekking geeft wetenschappers meer inzicht in het ontstaan van hogere vaardigheden bij de mens zoals logisch denken en redeneren. De onderzoekers hebben hun bevindingen vandaag gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Cell.
Het gaat om het zogenoemde fragiele X-eiwit (FMRP), dat regelt dat signalen tussen de zenuwcellen goed worden doorgegeven. De onderzoekers hebben aangetoond dat het eiwit tijdens de ontwikkeling van het humane embryo een belangrijke rol speelt bij de aanmaak van een enzym in de zenuwcellen, genaamd stikstofoxyde synthase waardoor een bepaalde signaalstof vrij komt. Dit proces is belangrijk voor het functioneren van groepen zenuwcellen in de hersenen van het nog ongeboren kind. Het gaat om zenuwcellen die later in het leven betrokken zijn bij het bewustzijn, het kunnen redeneren en logisch denken, maar ook bij zaken als taal, empathie en emotie. ‘Nu we meer kennis hebben verkregen over de rol die het fragiele X-eiwit speelt in dit proces, kunnen we meer te weten komen over hoe bijvoorbeeld het zelfbewustzijn en taalontwikkeling bij mensen ontstaat’, zegt Rob Willemsen van de afdeling Klinische Genetica van het Erasmus MC.
De ontdekking geeft ook inzicht in de evolutionaire geschiedenis van het ontstaan van hogere vaardigheden bij de mens. De specifieke rol van dit eiwit is waarschijnlijk al ontstaan tijdens de periode van de apen van de oude wereld (ongeveer 40 miljoen jaar geleden), toen het DNA van smalneusapen veranderde. Tot de smalneusapen behoren onder andere makaken, bavianen, mensapen en ook de mens.
Als bij mensen het fragiele X-eiwit ontbreekt, krijgen ze het fragiele X-syndroom, de meest voorkomende erfelijke oorzaak van verstandelijke beperking. Patienten vertonen naast hun verstandelijke beperking, taal- en spraakafwijkingen en gedragsafwijkingen waaronder hyperactiviteit en gedrag dat lijkt op autisme. Het onderzoek is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen verschillende universiteiten, waaronder die van Yale, New Jersey, Californie, Zagreb en Rotterdam.
