Medicijnen helpen niet bij neusklachten
Array
Bij hinderlijke klachten van neus en bijholten schrijven huisartsen vaak antibiotica en intranasale corticosteroïden voor. Maar deze medicijnen helpen niet, de klachten gaan sowieso meestal binnen tien tot veertien dagen over. Ook prednisolon (orale corticosteroïden) zijn helaas geen zinvol alternatief. Dat schrijft huisarts in opleiding Roderick Venekamp in zijn proefschrift.
Venekamp analyseerde in zijn proefschrift welke medicijnen huisartsen tussen 2000 en 2009 voorschreven aan patienten met acute klachten van neus en bijholten. In bijna zestig procent van de gevallen blijkt dat antibiotica te zijn. Zo’n dertig procent van de patienten krijgt neusspray met ontstekingsremmende medicatie (intranasale corticosteroïden). Dat percentage is de afgelopen tien jaar verdubbeld. Het voorschrijfgedrag is opmerkelijk omdat antibiotica de duur van de klachten niet verkorten. De huidige richtlijn voor huisartsen adviseert antibiotica slechts onder bepaalde omstandigheden te overwegen. Ontstekingsremmende medicatie zoals intranasale corticosteroïden winnen daarom de laatste jaren aan populariteit. Deze medicijnen zouden de overreactie van het lichaam op geïrriteerde slijmvliezen dempen. Maar de effectiviteit daarvan is niet duidelijk.
Klinische trial
Venekamp vergeleek daarom in een klinische trial 185 patienten met acute neus- en bijholteklachten afkomstig uit 54 huisartsenpraktijken in Zeeland. De helft ontving een week lang prednisontabletten, de controlegroep kreeg een placebo. Daarnaast werd iedere deelnemer paracetamol en neusdruppels geadviseerd. Na een week bleken de klachten in beide groepen evenveel te zijn afgenomen. De patienten hebben dus geen baat bij prednison. Patienten met chronische neusklachten lijken in dit onderzoek wel enige baat bij een kuur met prednisolon te hebben, maar het nut hiervan zal in een nieuw op te zetten studie nog moeten worden bewezen.
‘De beste behandeling bestaat uit symptoombestrijding: een adequate dosering paracetamol tegen de hoofdpijn en slijmontzwellende neusdruppels’, verklaart Venekamp. ‘Maar patienten ervaren veel hinderlijke klachten en huisartsen willen graag de patient van deze klachten af helpen. Mogelijk verklaart dat de vele antibiotica voorschriften en recent de intranasale corticosteroïden. Veel huisartsen denken ten onrechte dat patienten graag antibiotica of andere medicijnen willen.’
In gesprek met de patient
Venekamp denkt daarom dat huisartsen nog meer in gesprek moeten gaan met patienten. ‘Het is zaak om patienten uit te leggen dat de klachten in het overgrote deel van de gevallen binnen tien tot veertien dagen overgaan en dat medicijnen helaas niet helpen om sneller van de klachten af te komen. Als huisartsen en patienten hun verwachtingen ten aanzien van de behandeling met elkaar delen, kan wellicht de onnodige medicatie teruggedrongen worden.’
Acute klachten van neus en bijholten geven een drukgevoel in het hoofd en leiden tot een algeheel gevoel van ziekte. Patienten hebben vaak klachten als hoofdpijn, een verstopte neus, een loopneus en hoesten. Het zijn hinderlijke klachten waar patienten vaak mee naar de huisarts gaan. Een huisarts ziet gemiddeld vijftig patienten met deze klachten per jaar.
Epidemioloog en huisarts in opleiding Roderick Venekamp promoveert op 7 juni aan het UMC Utrecht. Prof. dr. Marc Bonten, prof. dr. Theo Verheij, dr. Alfred Sachs van het UMC Utrecht en prof. dr. Maroeska Rovers van het UMC St Radboud in Nijmegen begeleidden zijn onderzoek.
