Grote verschillen aanpak financieel-economische crisis
Array
Lessen voor Nederland
Nederland zou lessen moeten trekken uit de verschillende wijzen waarop Europese overheden met de crisis van de afgelopen jaren zijn omgegaan. Dat is beter dan rechts- en links-populistische aanvallen tegen Europa. Het onderzoek Europa en de crisis van bestuurskundige prof.dr. Walter Kickert van de Erasmus Universiteit Rotterdam is een vergelijkende vijflandenstudie over de periode 2008-2011, waarin vooral politiek-bestuurlijke verklaringen worden gegeven voor de verschillen.
In de huidige eurocrisis moeten EU-landen gezamenlijk optreden, maar dat blijkt lastig. Kickert stelt dat er geleerd kan worden van de verschillende wijzen waarop Europese overheden met de crisis van de afgelopen jaren zijn omgegaan. In plaats van rechts- en links-populistische aanvallen tegen Europa, kan men beter begrijpen en verklaren hoe Europese landen omgingen met de crisis, en daaruit lering trekken.
Kickert vraagt zich af of de Nederlandse overheid wel heeft geleerd uit de bankencrisis van 2008. Dat is belangrijk als in West-Europese landen grote banken gered moeten worden. Wat zal de Nederlandse regering gaan doen om te voorkomen dat er weer enorme schulden worden gemaakt? En is de overheid voorbereid op het politieke probleem dat urgent crisismanagement om banken te redden geen tijd laat voor parlementair overleg?
Hervormingen
Kickert denkt dat zelfs in de Nederlandse compromis- en consensuspolitiek diep-gaande en fundamentele hervormingen onvermijdelijk kunnen zijn. Dat is het geval als de eurocrisis ertoe leidt dat de huidige bezuinigingen niet voldoende zijn en vra-gen om verdergaande maatregelen. Volgens hem moeten we niet de illusie hebben dat fundamentele en samenhangende heroverwegingen mogelijk zijn tijdens de aanstaande formatie van een coalitiekabinet.
Vergelijking
Kickert vergeleek hoe de regeringen van Groot Brittannie, Duitsland, Nederland, Belgie en Denemarken in 2008 de omvallende banken in hun land hebben gered. Hij onderzocht ook welk antwoord deze regeringen in 2009 hadden op de economische crisis en hoe ze in 2010-2011 de oplopende staatsschulden en begrotingstekorten terug hebben proberen te dringen.
Naast de inhoud van de crisismaatregelen onderzocht Kickert vooral het politieke besluitvormingsproces bij het vergelijken van de vijf landen. Hij keek dus niet alleen naar financieel-economische verklaringen, maar vooral naar politiek-bestuurlijke verklaringen. Zo bestudeerde Kickert de aard van het politieke en regeringssysteem in de verschillende landen, zoals de verhouding tussen politiek en ambtenarij. In sommige landen was de besluitvorming compromisvorming tot een onsamenhangende lappendeken van maatregelen, in andere landen waren drastische, fundamentele en samenhangende heroverwegingen mogelijk.
Prof. dr. Walter Kickert is hoogleraar Bestuurskunde i.h.b. Overheidsmanagement aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is gespecialiseerd in internationaal vergelijkend onderzoek naar overheidshervormingen in Europa.
