Prestatie-contract is beter woord dan populatie gebonden bekostiging
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 02 september 2012 - 22:47
Array
Bedrijven voor het openbaar vervoer kennen prestatie-contracten met overheidsinstanties. Zij mogen een bus- of treinlijn exploiteren, indien zij voldoen aan kwaliteitseisen. Bijvoorbeeld over op tijd rijden, ritfrequentie, het uitvoeren van onrendabele ritten buiten het spitsuur en naar verre dorpen. Ook moeten zij aangesloten zijn op het nationale net van OV Chipkaarten. In ruil daarvoor ontvangen zij overheidssubsidie en eigen inkomsten van de passagiers. De overheidssubsidie is een lump sum: het OV-bedrijf wordt niet afgerekend per passagier of per rit. Dit alles leggen overheidsinstantie en OV-bedrijf vast in een prestatie-contract. Voldoet het OV bedrijf niet aan de kwaliteitseisen? Dan krijgt het bedrijf een boete opgelegd, verliest in massamedia haar reputatie en op termijn haar licentie om de bus- of treinlijn te exploiteren.
Wat hier gebeurt lijkt op populatiegebonden bekostiging in de zorg zoals thans in Duitsland en de USA functioneert en waarover vele zorgverzekeraars en zorgaanbieders in eerstelijn denken. Net als bij mijn OV-voorbeeld gaat het daarbij om te leveren prestaties aan een specifieke doelgroep, waarbij kwaliteitseisen gelden en de financiele instantie een lump sum geeft. Het woord prestatiecontract vind ik een beter begrip dan populatie gebonden bekostiging, en wel om drie redenen. Ten eerste klinkt het doel ervan door: een te leveren prestatie. Ten tweede roept het woord associaties op met bedrijven voor openbaar vervoer .Ik vind dat de zorg en openbaar vervoer veel van elkaar kunnen leren. Beide kennen files, overstappen, infrastructuur en iedereen heeft er een mening over. Ten derde kom ik vergelijkbare termen tegen in de internationale literatuur over populatiegebonden bekostiging. Ik kwam op het begrip prestatie-contract na lezing van het artikel van Song c.s. dat ging over ‘Alternative Quality Contract’. Zie het bericht hieronder. In bilaterale gesprekken, artikelen, lezingen en nu in dit bericht probeer ik de komende weken de nieuwe term ‘Prestatiecontract’ uit.
Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.