‘Opleiding verpleegkundige vernieuwen door betere aansluiting theorie en praktijk’
Array
De opleiding van verpleegkundigen kan en moet beter volgens prof. dr. Petrie Roodbol van het UMCG. Tijdens haar oratie op 11 september pleit zij voor integratie van theorie en praktijk in een opleiding waarin school en stages in gezamenlijke verantwoordelijkheid vorm krijgen. “Het is belangrijk verpleegkundigen bij deze ontwikkelingen te betrekken,†stelt Roodbol. “Om bij de moderne medische zorg aan te sluiten is het noodzakelijk verpleegkundigen zeggenschap te geven over hun opleiding, zoals dat bijvoorbeeld ook bij artsen gebeurt.†Roodbol is in het UMCG aangesteld als hoogleraar Verplegingswetenschappen met educatie als aandachtsgebied.
Theorie en praktijk
In de huidige opleiding tot verpleegkundige zijn het de MBO- en HBO-instellingen die de te leren stof bepalen. Tijdens stages wordt de functiegerichte vertaling naar de praktijk aangeleerd. Volgens Roodbol is de kloof tussen theorie en praktijk te groot omdat in de stages het accent ligt op de directe uitvoering van het werk. Onvoldoende wordt vormgegeven aan betekenisvol leren in de praktijk om verpleegkundigen tred te laten houden met de evolutie van de medische wetenschap. Beheersing van de competentie ‘leren’ is dan ook van cruciaal belang in de snel veranderende gezondheidszorg.
Roodbol stelt dat het beroep van verpleegkundige van oudsher dienend is. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was niet de vooropleiding, maar de afkomst het criterium waarop een meisje werd toegelaten tot de opleiding. Pas in 1997 komt een einde aan de functiegerichte in-service opleiding. Door veel zorginstellingen werd dit met tegenzin geaccepteerd vanwege het wegvallen van de relatief goedkope arbeidskrachten die naar eigen inzicht voor hun eigen specifieke situatie konden worden opgeleid. In vergelijking met de opleiding tot arts en paramedicus wordt die tot verpleegkundige tot op heden vormgegeven door ‘buitenstaanders’. Roodbol pleit voor modernisering door verpleegkundigen medezeggenschap te geven in de opleiding.
Hectiek
Het aloude adagium Rust, Reinheid en Regelmaat heeft in de gezondheidszorg plaats gemaakt voor Heisa, Hectiek en Haast. Verpleegkundigen werken met piepende bewakingsapparatuur, zoemende tracers en rinkelende telefoons, en hebben te maken met een hoge turn-over van patienten met een korte, intensieve ligduur. Ook wordt de huidige praktijk gekenmerkt door snelle ontwikkelingen in de wetenschap en techniek, hoge kwaliteitseisen, transparantie, individualisering, mondige patienten die vaak meerdere ziektes hebben, en zero-tolerance op het gebied van fouten. Aan coördinatie worden steeds hogere eisen gesteld en verantwoordelijkheden zijn onduidelijk. Bij elke verandering wordt om scholing gevraagd. In tegenstelling tot vele andere beroepen is over bijscholingen voor de verpleegkundige beroepsgroep niets getalsmatig vastgelegd in de arbeidsvoorwaarden. Volgens Roodbol zijn aanpassingen in de arbeidsvoorwaarden voor verpleegkundigen nodig.
Dynamisch
Om veranderingen te kunnen realiseren vindt Roodbol het belangrijk dat er een reeler beeld komt van het beroep van verpleegkundige waarin autonomie een sleutelwoord is. Dit dient de basis te zijn voor innovatie in de opleiding. De eerste initiatieven komen van de grond, zoals de Friese Zorgacademie die in 2011 van start is gegaan. Vijf ziekenhuizen en drie onderwijsorganisaties zijn overeengekomen om het theoretisch en praktijkonderwijs beter op elkaar af te stemmen. Roodbol hoopt dat het nieuw te vormen kabinet, gesteund door de politiek, dergelijke ontwikkelingen met kracht steunt.
Petrie Roodbol (Rotterdam, 1953) is opgeleid tot verpleegkundige in het Academisch Ziekenhuis Leiden, het huidige LUMC. Daarna volgde zij opleidingen op het gebied van management en kwaliteitsbeleid, en studeerde zij verplegingswetenschappen aan de Universiteit van Limburg. In 1997 introduceerde Roodbol de functie van nurse practitioner in Nederland en promoveerde in 2005 aan de Faculteit Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen op haar proefschrift getiteld “Dwaallichten, struikeltochten, tolwegen en zangsporen. Onderzoek naar taakherschikking tussen verpleging en artsenâ€. Roodbol heeft in diverse functies binnen het UMCG het zorgonderzoek vormgegeven. Momenteel is zij ondermeer hoofd van het Wenckebach Instituut en Hoofd van het Verpleegkundig Expertisecentrum in het UMCG.  Daarnaast is zij lector Verpleegkundige Innovatie en Positionering bij de Hanzehogeschool Groningen. Ook is zij voorzitter van het netwerk Advanced Nursing Practice van de International Council of Nurses. De focus van het onderzoek van Prof. dr. P.F. Roodbol ligt op het terrein van verplegingswetenschappelijk onderzoek, innovatie en onderzoek in de zorg, passend binnen het thema Healthy Ageing.
bron: UMCG/RUG
