Beter rekening houden met blinden en slechtzienden bij ontwerpen Shared Space-gebieden

De inrichting van straten en pleinen volgens het Shared Space concept kan voor blinden en slechtzienden een probleem vormen omdat zij te weinig houvast hebben voor hun orientatie. Onderzoeker Else Havik van het Universitair Medisch Centrum Groningen pleit ervoor om al in de vroege ontwerpfase van Shared Spaces rekening te houden met mensen met een visuele beperking. Concrete aanbevelingen uit het onderzoek van Havik zijn door Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, verwerkt in een gids die deze maand verschijnt. Havik promoveert op 10 oktober aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Het Shared Space-concept wordt in steeds meer steden en dorpen in Nederland toegepast bij de inrichting en het gebruik van straten en pleinen, onder andere in Haarlem, Drachten, Enschede, Tiel en Zwolle. In een Shared Space-gebied ontbreekt vaak een traditionele indeling in rijbanen, fietspaden en trottoirs, en zijn er geen stoplichten en zebrapaden meer. Het ontwerp beoogt dat voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer rekening houden met elkaar in een gebied waar iedereen te gast is en niemand de overhand heeft. De zorgen die verschillende belangenorganisaties hebben geuit over de veiligheid van blinden en slechtzienden in Shared Spaces vormden de aanleiding voor het onderzoek van Havik.  

Knelpunten
Havik heeft knelpunten geïnventariseerd die blinden en slechtzienden kunnen tegenkomen in Shared Spaces. “Het ligt heel genuanceerd,” legt Havik uit. “Veel voorkomende knelpunten zijn het ontbreken van een duidelijk onderscheid tussen rijbaan en voetgangersgebied en het ontbreken van herkenbare oversteekplaatsen. Dit maakt het voor slechtzienden en blinden moeilijk om zich te orienteren.”

Experiment
Vijfentwintig vrijwilligers met een visuele beperking namen deel aan een onderzoek van Havik om ervaringen in Shared Spaces te verzamelen. Zij liet de mensen opdrachten uitvoeren om hun weg te vinden in Shared Spaces in Haren en Muntendam, en in twee traditioneel ingerichte gebieden. Alle plekken waren onbekend voor de deelnemers. Orientatie bleek het grootste knelpunt te zijn in de Shared Spaces, maar de ene locatie gaf duidelijk meer problemen dan de andere. “Het merendeel van de blinde deelnemers kon zich in een van de Shared Spaces niet voorstellen er zelfstandig een route te leren lopen,” vertelt Havik.

Orientatiepunten
Op grond van haar onderzoek doet Havik aanbevelingen voor het ontwerp van Shared Spaces. Het belangrijkste is dat in een vroege fase al rekening wordt gehouden met het gebruik van deze openbare ruimtes door slechtzienden en blinde mensen. “Elementen die belangrijk zijn voor deze doelgroep kunnen dan worden meegenomen in het ontwerp. Denk aan duidelijke orientatiepunten en gidslijnen, bijvoorbeeld door zorgvuldige plaatsing van straatmeubilair en het aanbrengen van een voelbaar verschil in de ondergrond,” aldus Havik. Naast de gids “Shared Space voor blinde en slechtziende mensen. Een uitdaging voor ontwerpers. Aandachtspunten voor een toegankelijke openbare ruimte” die Koninklijke Visio uitgeeft, heeft het centrum veel expertise en adviseurs die geraadpleegd kunnen worden.

Curriculum Vitae
Else Havik (Haren, 1978) studeerde Psychologie in Groningen. Zij voerde haar onderzoek uit bij het Laboratorium Experimentele Oogheelkunde van de afdeling Oogheelkunde van het UMCG en de Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, en was aangesloten bij het Onderzoeksinstituut BCN. Financiering voor het onderzoek werd verkregen van ZonMw Inzicht, Professor Mulderstichting, Stichting Blindenhulp, Stichting Novum en het College voor Zorgverzekeringen (CVZ). De titel van het proefschrift van Havik is “Way finding for visually impaired people. Opportunities and challenges.”

UMCG zijn ook te raadplegen op www.umcg.nl.Meer weten over het wetenschappelijk onderzoek van het UMCG? Kijk dan op www.kennisinzicht.umcg.nl. Volg het UMCG ook via Twitter: @umcg

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.