Bevolkingsonderzoek voor darmkanker zal in Nederland waarschijnlijk duizenden levens per jaar redden

Een nationaal bevolkingsonderzoek voor darmkanker, dat in 2013 in heel Nederland geïntroduceerd zal worden, zal waarschijnlijk duizenden doden als gevolg van dit veel voorkomende type kanker voorkomen. De organisatie en planning van het programma hebben 10 jaar in beslag genomen, maar volgens professor Ernst Kuipers, hoofd van de afdeling Gastro-enterologie en Hepatologie van het Academisch Ziekenhuis in Rotterdam, die met journalisten sprak tijdens de 20ste United European Gastroenterology Week (UEG Week 2012, Europa’s grootste gastro-enterologische congres) in Amsterdam, zal het het wachten waard zijn geweest. “We zijn ontzettend blij dat na zeer zorgvuldige voorbereiding en analyse van uitgebreide pilotonderzoeken1 ons nationale bevolkingsonderzoek groen licht heeft gekregen”, vertelde hij. “Het zal waarschijnlijk een aanzienlijk effect hebben op het aantal sterfgevallen als gevolg van darmkanker in Nederland en is van groot belang voor de bevolking van ons land.”

Darmkanker in Nederland
Darmkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. Jaarlijks worden meer dan 12000 nieuwe gevallen van darmkanker vastgesteld en zonder ingrijpen wordt verwacht dat dit in 20151 rond de 14000 zal liggen. Elk jaar overlijden 4800 mensen als gevolg van deze ziekte.

Darmkanker begint meestal als een poliep, een klein uitgroeisel op het oppervlak van de dikke darm. Slechts een klein deel van deze poliepen zal uitgroeien tot een tumor, maar na verloop van tijd kunnen deze de darmwand koloniseren en zich uiteindelijk naar andere organen verspreiden. 9 van de 10 gevallen van darmkanker ontwikkelen zich bij mensen ouder dan 55 jaar.

“De vroege stadia van darmkanker zijn relatief gemakkelijk te behandelen, met een goede kans op genezing”, legt prof. Kuipers uit. “Belangrijke alarmsignalen zijn onverklaarbare veranderingen van het gedrag van de darmen, zoals het ontstaan van constipatie of diarree, bloed in de ontlasting, aanhoudende buikpijn en/of onverklaarbaar gewichtsverlies en anemie.”

Hoe wordt darmkanker aangetoond?
Darmkanker wordt meestal met behulp van twee soorten testen aangetoond: een fecale occult-bloedtest (FOBT) en colonoscopie. De FOBT wordt uitgevoerd met een monster van de ontlasting dat thuis met behulp van een kit is opgevangen. Hierbij kunnen onzichtbare sporen van bloed in de ontlasting worden aangetoond, wat een aanwijzing kan zijn voor de aanwezigheid van een poliep of kankerachtige laesie. Als de uitslag van de FOBT positief is, wordt de persoon doorverwezen voor colonoscopie, waarbij de hele dikke darm met behulp van een endoscoop kan worden onderzocht.

“Colonoscopie is de gouden standaard voor het aantonen van poliepen en darmkanker”, vertelt prof. Kuipers. “De meeste poliepen kunnen worden verwijderd tijdens de initiele colonoscopieprocedure, waardoor de kans dat ze zich ontwikkelen tot darmkanker aanzienlijk wordt verkleind.”

Het nationale bevolkingsonderzoek

Bij het nationale bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Nederland zullen mannen en vrouwen tussen de 55 en 75 jaar elke 2 jaar worden onderzocht met behulp van een zelf uit te voeren, zeer gevoelige immunologische FOBT. Er zullen thuis monsters van de ontlasting worden genomen met behulp van een speciale kit. Deze worden naar een laboratorium gestuurd om getest te worden. Mensen met een positieve uitslag van de FOBT zullen worden uitgenodigd voor een colonoscopie-onderzoek. Het programma zal in fasen worden ingevoerd. De eerste uitnodigingen zullen in september 2013 worden verstuurd naar mensen tussen de 65 en 75 jaar.

“Dit is een enorme onderneming”, aldus prof. Kuipers. “Als het programma eenmaal loopt, zullen meer dan 2 miljoen mensen per jaar worden uitgenodigd voor het onderzoek en zullen naar verwachting 1,3 miljoen FOBT’s worden geanalyseerd. Dit zal vermoedelijk leiden tot ongeveer 70.000 colonoscopie-onderzoeken per jaar, die een aanzienlijke impact zullen hebben op gastro-enterologen in het hele land. De werklast zal hierdoor met ongeveer 50% toenemen.”

Prof. Kuipers is ervan overtuigd dat gastro-enterologen alles zullen doen dat binnen hun vermogen ligt om een eersteklas service af te leveren en te voldoen aan de vereiste strenge kwaliteitsnormen.

“Op de lange termijn zullen jaarlijks ongeveer 2400 mensen baat hebben bij dit nationale bevolkingsonderzoek, die anders aan darmkanker zouden zijn overleden, en nog een groter aantal mensen die anders een intensieve oncologische behandeling nodig zouden hebben gehad”, zegt prof. Kuipers. “Als gastro-enterologen zijn we trots op ons aandeel in dit nieuwe initiatief op het gebied van de volksgezondheid, dat de gevolgen van darmkanker in Nederland voor altijd moet gaan verbeteren.”

Referentie

1.     National Institute for Public Health and the Environment. Feasibility Study Into Population Screening for Bowel Cancer; 2011. Available at: http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:119989&type=org&disposition=inline

UEG – United European Gastroenterology – www.ueg.eu

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen