Concentratie van oncologische zorg? Niet dogmatisch maar praktisch beantwoorden

Een kankerpatient maakt een heel zorgpadtraject door. Eerst ontstaan een vermoeden van kanker, meestal bij patient en huisarts. Dan is sneldiagnostiek van belang binnen een perifeer ziekenhuis. Zeven of meer van de tien patienten heeft na diagnostiek geen kanker. Wie overblijven hebben een divers aanbod van zorg. Een operatieve ingreep die niet vaak gebeurt, kan het beste op geconcentreerd plaatsvinden. Nabesprekingen na de ingreep kunnen makkelijk decentraal plaatsvinden of via screen-to-screen contact. Nader multidisciplinair overleg tussen perifere specialist kan gebeuren via video conferencing, iets wat nu al in de oncologische zorg gemeengoed is. Het voorschrijven van (nieuwe) chemokuren en medicatie kan ook perifeer gebeuren, indien op een centrale website voor behandelende medisch specialisten de (nieuwste) criteria voor toediening zijn vermeld. Palliatieve zorg en revalidatie kunnen uitstekend op lokaal niveau en binnen de eerstelijn worden aangeboden. Door vanuit het zorgpadtraject voor de kankerpatient te redeneren wordt de vraag: wel of niet concentreren van oncologische zorg op een professionele, niet-ideologische laat staan financiele of machtspolitiek wijze beantwoord. Het antwoord is opportunistisch van aard: ja, soms wel concentreren en nee, soms niet. Deze kennis deed ondergetekende op als voorzitter van een workshop van leidinggevenden in de oncologische zorg. Zij werken bij acht grote ziekenhuizen. KPMG Plexus partner en arts Erik Jan Vlieger en Eveline van Beek, eveneens werkzaam bij KPMG Plexus gaven uitstekende voordrachten over het onderwerp. Tot zover dit bericht. Op 8 februari 2013 vindt het jaarlijkse zorgpadencongres plaats. Daarin komen vele nieuwe zorgpaden uit 2012 en te verwachten zorgpaden in 2013 aan de orde. Ondergetekende houdt een plenaire lezing, waarschijnlijk onder de  titel: van losse zorgpaden naar zesbaans zorgsnelwegen. Daarin komt ook het vraagstuk van concentratie en deconcentratie van oncologische zorg aan de orde. Wil je naar dit congres en in één dag op de hoogte raken van wat al die innovatieve verpleegkundigen, bedrijfskundigen en artsen hebben bedacht? Klik dan hier, lees de boeiende folder en schrijf je in.

Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom

Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.

Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.

Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.

Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’

In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.

Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’

Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.

Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.

Recente artikelen