Verzorgingshuis loopt leeg

verzorgingshuisSinds jaar en dag staat de scheiding van wonen en zorg op de beleidsagenda van regering, parlement en tal van beleidsinstanties. Want de AWBZ is voor zorg en niet voor wonen. De zittende regering tracht deze scheiding te realiseren door hoge eigen bijdragen te vragen voor verblijf in verzorgings-/verpleeghuizen. Die worden voor mensen met een modaal of hoger inkomen zo hoog, dat vele partners en kinderen zich inspannen om thuiszorg zo te arrangeren dat ernstig behoeftige mensen toch thuis kunnen blijven wonen. Thuis betaalt men een veel lagere eigen bijdrage. Dit houdt in dat vanaf 2014 verzorgingshuizen leeg gaan lopen. Die trend is nu al zichtbaar. Wat resteert zijn dementerenden, die zoveel zorg en bewaking vragen, dat thuiszorg niet meer is op te brengen, ook niet voor de rijken. Deze voorspelling doet Prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom en oud-hoogleraar Public Health op het congres over de AWBZ en de Wmo op 5 april. Wilt u naar dit congres? Schrijf dan in via de website. In 1968 kwam de AWBZ tot stand als sluitstuk van het nieuwe stelsel van sociale verzekeringen. Dankzij deze wet ging een wereld, of liever gezegd een hemel, open voor verzorgings- en verpleeghuizen.

Vele nieuwe voorzieningen voor ouderen kwamen tot stand. In 1980 kwamen ook het kruiswerk en de gezinsverzorging onder het gezag van de AWBZ. Deze transitie leidde tot grote groei en bloei van deze voorzieningen. Ze gingen samen onder de noemer ‘thuiszorg’. Verzorgingshuizen en verpleeghuizen gingen vaker niet-permanente zorg aanbieden: kortdurend verblijf, alleen dagzorg of respijtszorg als de mantelzorger even uitviel. Thuiszorg, verzorgingshuizen en verpleeghuizen groeiden naar elkaar toe. Inmiddels kwam ook het Persoons Gebonden Budget tot stand, in de hoop meer eigen regie van clienten te realiseren. Begin jaren negentig kwam het idee op om één toegangspoort te realiseren voor de V&V –sector. Want alleen dan is vraagsturing in de langdurige zorg te realiseren. De Regionale Indicatie Organen (RIO’s) werden geboren in 1998 en boden een geweldige verbetering in de toegang tot de AWBZ-zorg. Vanaf 2003 gingen zij, inmiddels opgegaan in het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), vraaggericht indiceren en niet meer aanbod gericht. In 2006 kwam de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) tot stand. Want het parlement vond dat de AWBZ teveel gericht was op zorg en te weinig op bevordering van participatie en mantelzorg. Het keukentafelgesprek van de WMO-consulent kwam in de plaats voor het online vragenlijst formulier van het CIZ. In de AWBZ daarentegen daalde het aantal huisbezoeken door indicatiestellers tot enkele procenten in 2011. En toen kwam in september 2012 het Regeerakkoord van de PvdA en VVD. De zorgzwaartepakketten 1 tot en met 4 gaan de AWBZ uit en de Wmo in. Ze worden minder makkelijk te verkrijgen. Ook de bekostiging van het wonen verdwijnt uit de AWBZ. Wat overblijft is een AWBZ met alleen 24-uurszorg voor personen met een grote zorgbehoefte. Het Julius congres op 5 april waarover deze brochure gaat, plaatst de voorstellen van het regeerakkoord in een historisch perspectief sinds 1968 en in een toekomstig perspectief tot 2025.

Kijk in de brochure voor het complete programma.

Inschrijving voor het congres is mogelijk via een online inschrijfformulier.

Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom

Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.

Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.

Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.

Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’

In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.

Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’

Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.

Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.

Recente artikelen