Zorgverleners onder stress bewust gemaakt van de ‘menselijke factor’, tijdens simulatieonderwijs

simulatieonderwijs2Daar sta je dan als aankomend arts, samen met twee of drie onbekende collega’s, bij een bed met een high-tech pop die een patiënt voorstelt. De pop wordt in een rap tempo zieker en zieker. Kreunt en zucht, raakt buiten westen, vertoont de signalen van een hartaanval en daarna volgt een hartstilstand. Wat ga je doen? Het zweet staat menig co-assistent in de handen tijdens ‘simulatieonderwijs’ in het Albert Schweitzer ziekenhuis. Bij dit type scholing wordt niet getest of je de goede medische dingen doet, maar of je bij stress (onder meer) het overzicht behoudt, effectief communiceert, leiding neemt of accepteert en elkaar aanspreekt.

“De menselijke factoren dus”, leggen de initiatiefnemers Peter Barendrecht en Aaron Anderson uit. “Studenten geneeskunde worden intensief geschoold in medische kennis en vaardigheden, maar nauwelijks in samenwerken onder druk. Uit de luchtvaart is bekend dat 75 procent van de ongelukken het gevolg is van een falend teamverband. Denk aan: het niet goed verdelen van taken, doen van aannames zonder te checken, niet om hulp vragen als je iets niet weet. Uit de medische wereld is dit percentage niet bekend – maar als het ook 75 procent is, zouden honderden patiënten per jaar in Nederland niet overlijden, als alle zorgverleners zouden trainen in ‘Team Resource Management’.”

Barendrecht (IC-verpleegkundige) en Anderson (anesthesiemedewerker) kregen van het ziekenhuis de ruimte om de training te ontwikkelen. Co-assistenten (aankomend artsen) en het personeel van de acute afdelingen kunnen zich er vrijwillig voor opgeven. De resultaten blijven binnenskamers, er wordt niet individueel beoordeeld. “Het gaat om de bewustwording van je eigen doen en laten in een team onder hoge druk”, aldus de cursusleiders. De druk wordt flink opgevoerd. Naarmate de cursusleiders vanuit de regiekamer de patiënt doodziek laten worden, is de stress voelbaar bij de deelnemers. “Het zijn allemaal professionals, maar ze worden zonder uitzondering geconfronteerd met zwakke punten.”

In twee scenario’s met de pop, van elk een kwartier, wordt stress gecreëerd. Barendrecht en Anderson kijken toe vanachter een spiegelwand. Zij letten op vijftien kenmerken in het gedrag van de zorgverleners, de TRM-principes. ‘Voorkom tunnelvisie’, ‘stel prioriteiten dynamisch’, ‘evalueer continu’, enzovoort. Het is een schot in de roos: in het voorbije, eerste jaar deden 125 cursisten mee. Zij beoordelen de training gemiddeld met een 8,5. Bij het nabespreken zijn veelgehoorde reacties: ‘Ik herkende mijn eigen gedrag niet’, ‘Wat jij deed, is mij totaal ontgaan’, ‘Ik had een heel ander beeld van de situatie’ of ‘Ik was al met de volgende stap bezig’. “Voor iedere zorgverlener, hoe ervaren ook, is dit een eyeopener”, zeggen de cursusleiders. “Het zou op veel meer plekken moeten gebeuren.”

De cursus begint met een filmpje van een echt gebeurde situatie in Engeland. Hierin is te zien hoe drie zeer ervaren artsen totaal gedesoriënteerd raken door een complicatie bij een patiënt in de operatiekamer. Zij maken foute keuzes, communiceren niet meer, schakelen niet over op alternatieven, letten niet op de tijd en slaan hulp af van verpleegkundigen af die wél in de gaten hebben wat er misgaat. De patiënt overlijdt. “Deze dingen gebeuren echt”, zegt Anderson. “De luchtvaart heeft al veel ervaring met het verhogen van veiligheid, door hiërarchie te verkleinen. Iemand die lager in rang is, moet leren het te zeggen als hij iets fout ziet gaan.” De medische wereld kent ook nog steeds een statusverschil tussen specialisten en assistenten of verpleegkundigen. Barendrecht: “Wij zijn er zeker van dat op dit gebied nog een flinke slag gemaakt kan worden in patiëntveiligheid.
Bron: Albert Schweizer Ziekenhuis

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

One thought on "Zorgverleners onder stress bewust gemaakt van de ‘menselijke factor’, tijdens simulatieonderwijs"

  1. Mooi initiatief!
    Mooi initiatief!
    Misschien is het ook zinvol om studenten in het algemeen beter om te leren gaan met stress. Er zijn volop technieken voorhanden, om draagkracht te vergroten. En dat dit soort technieken werkt blijkt wel uit de ervaringen van studenten als Loïs, Jeroen en CS http://www.ontspanningstraining.nl/ervaringen/ervaringen-deelnemers-trainingen-stressreductie.html

Comments are closed.

Recente artikelen