Promotie: Egoisme maakt reacties sneller, maar niet beter
Array
Wanneer je met twee vrienden tegelijk aan dezelfde legpuzzel werkt, is gemeenschappelijke aandacht essentieel. Om te kunnen puzzelen zonder elkaar in de weg te zitten, kijk je elkaar aan en houden alle puzzelaars in de gaten wie naar welk puzzelstukje kijkt of reikt. Klinkt alsof het tijd kost, maar het tegendeel is waar: sociale processen in het brein zorgen voor een efficiënt proces en goed resultaat. Anne Boeckler deed onderzoek naar gemeenschappelijke aandacht en promoveert op 4 februari aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Het proefschrift van psychologe Anne Boeckler gaat over de aandacht van twee of meer personen voor een object of gebeurtenis, en waarom die belangrijk is. Gemeenschappelijke aandacht helpt bij samenwerken en bij sociale contacten. We stemmen onze verbale en non-verbale communicatie beter af op interactiepartners door bijvoorbeeld beter oogcontact te maken. Bovendien verwerken onze hersenen onbewust welk perspectief een interactiepartner inneemt en hoe deze dus een object ziet. Die informatie nemen we ook onbewust mee in onze reacties op elkaar.
Tragere reacties
Wanneer we rekening houden met het perspectief of de aandachtsfocus van een interactiepartner, worden onze eigen reacties iets trager. Een nadeel, zou je zeggen, want zo snel mogelijk op elkaar reageren is vaak gewenst. Ons leven bestaat echter uit een aaneenschakeling van complexe situaties waarbij het belangrijk is om met zo veel mogelijk componenten van die situaties rekening te houden. De verwerking van andermans perspectieven in je overwegingen is daardoor een groot voordeel, ondanks de kleine vertraging die dat oplevert.
Oogcontact
Door met meer componenten tegelijk rekening te houden, wordt communicatie uiteindelijk efficiënter en samenwerking beter. Boeckler onderzocht dit met verschillende onderzoeksopstellingen en geeft zo inzicht in onbewuste verwerking van gemeenschappelijke aandacht en mogelijke toepassingen van die kennis. Zo liet ze proefpersonen kijken naar een scherm waarop twee gezichten te zien waren. Deze gezichten keken naar elkaar toe of weg van elkaar voordat ze gezamenlijk naar een van twee locaties op het scherm keken. Daarna verscheen op een van deze plekken een object dat de proefpersonen zo snel mogelijk moesten classificeren.
Het sociale brein
Uit dat experiment blijkt dat proefpersonen de blikken van de twee gezichten vooral volgen wanneer deze van tevoren naar elkaar toe kijken. Dat laat zien dat wij attentionele relaties tussen andere personen, in dit geval oogcontact, verwerken als sociale signalen die het belang van daaropvolgende handelingen aangeven. Boeckler wil in vervolgonderzoek deze resultaten in verband brengen met andere aspecten van het sociale brein. Zo zijn mensen met autisme bijvoorbeeld minder gevoelig voor oogcontact. Hoe dat precies zit, en wat de relatie van gemeenschappelijke aandacht is met bijvoorbeeld empathie, wil Boeckler in de toekomst verder gaan uitzoeken.
Biografie
Anne Boeckler (Duitsland, 1981) studeerde psychologie in Berlijn. Haar promotieonderzoek deed zij binnen het Donders Institute for Brain, Cognition, and Behaviour van de Radboud Universiteit Nijmegen; het werd mede gefinancierd door de European Science Foundation. Tijdens deze periode deed ze bovendien vier maanden onderzoek bij Princeton University in de Verenigde Staten. Momenteel werkt Boeckler als postdoc bij het Max-Planck-Institute for Human Cognitive and Brain Sciences in Leipzig, Duitsland.
maandag 4 februari 2013
Tijd 13:30
Locatie Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2
Faculteit Faculteit der Sociale Wetenschappen
Promovendus mevrouw A. Boeckler
Promotors prof. dr. G.K. Knoblich
Copromotors dr. N. Sebanz
Titel promotie Looking at the world together: how others’ attentional relations to jointly attended scenes shape cognitive processing
Contactpersoon Wetenschapscommunicatie
E-mail [email protected]
bron: RU
